Gezegen deyince hemen aklımıza bizim güneş sistemindeki 8 gezegen geliyor. Son zamanlarda yabancıların exoplanet, bizim ötegezegen dediğimiz başka yıldızların çevresinde dolanan gezegenleri de bulmaya başladık, ondan da haberimiz var. Peki gezegenin öksüzü veya göçmeni nasıl oluyor? Gökbilimde son zamanlarda kullanılmaya başlanan küçük merceklenme (microlensing) yöntemi aslında çekimsel merceğin bir başka türü. Aslında her ikisi de 1915 yılında Einstein’ın ileri sürdüğü, ışık büyük bir kütlenin yanından geçerken bükülür ilkesine göre çalışıyor.
Birbiri ile hiç ilişkisi olmayan bir gezegen bir yıldızın önünden geçerken yıldızın ışığında aletlerimizin farkedebileceği bir artmaya neden oluyor. Burada yıldız gezegenden çok çok uzaklarda olabilir, önemli olan aynı doğrultuya gelmesi.
Japon ve Yeni Zelandalı araştırmacılar bu yöntemi kullanarak 2006 ve 2007 yılında 10 tane Jüpiter büyüklüğünde gezegen keşfettiler ve geçen yıl Mayıs ayında bu çalışmayı duyurdular.
Bu gezegenlere “yetim gezegenler” adını verdiler çünkü çevresinde dolaştıkları bir yıldızları, pardon bir babaları yoktu. Bu gezegenler 10.000-20.000 ışık yılı uzaktaydılar.
Bulunan gezegenlerin sayısı ve çalışılan alanın büyüklüğüne bakarak istatistik olarak Samanyolunda kaç tane böyle gezegen olabileceğini hesapladılar. Sonuç ilginçti, yüz milyarlarca yetim gezegen çıktı. Eğer gökadamızda 300 milyar yıldız varsa bunun iki katı yani 600 milyar yetim gezegen olmalıydı.
Resim. Muazzam, uzak ve nice bilinmezlik saklı uzay.
İleri sürülen kurama göre bazı sistemlerde gezegen, yıldızı tarafından sistemden dışarı atılır ve başıboş dolaşmaya başlar. Benzer bir durum yıldızlar için küresel kümelerde görülür.
Stanford Üniversitesi’nden bir araştırmacı takımın yaptığı çalışma ile ilgili yeni habere göre bu yetim gezegenlerin sayısı enaz geçen yıl bulunandan 50.000 kez daha fazla olmalı.
Kuramsal çalışmada gökadamızdaki ağır element miktarını ve yine gökadamızın bilinen çekim kuvvetinden hareketle bu tür cisimleri oluşturacak madde miktarını hesapladılar.
Bu madde miktarını Pluto büyüklüğünden Jüpiter’den biraz daha büyük çeşitli boyutta gezegenlere paylaştırdıklarında yukarıdaki sayı çıktı.
Eğer hesaplarında bir hata yoksa son araştırmacıların göçmen (nomad) gezegen adını verdikleri bu serbest dolaşan gezegenlerin Samanyolundaki sayısı 3.000 .000.000.000.000. Saydınız mı?
Bu kuramsal hesapların sonucunu yakın zamanda öğreniriz. Çok sayıda yavrusunu sokağa atan babaların sayısı gerçekten bu kadar fazla mı? Ne mutlu bize ki bir babamız var, bizi ısıtıyor ve bizi karşılıksız seviyor.
Sevgilerimle…
Prof.Dr.Ethem DERMAN
