Menu

DVB-T TV Alıcısı ile SDR Uygulaması (64-1700 MHz)

64 – 1700 MHz arasında çalışan alıcınız olsun hem de fiyatı 20 Dolar olsun ister misiniz? Cevabınızın şimdiden büyük bir “evet” olduğunu duyar gibiyim. Bir de bu geniş frekans aralığında çalışmasına ek olarak “FM, WFM, AM, USB, LSB, DSB, CW gibi modları olsun,uygun antenlerle uydu haberleşmesinde de kullanabileyim, bir de ekranımda tam 2 MHz genişliğinde spectrumu görmek istiyorum” diyorsanız doğru yerdesiniz demektir.

Yazılım Tanımlı Radyo (Software Defined Radio-SDR) dünyasına ilk adımları, oldukça ucuz bu alıcı ile atabilir, bu dünyada neler olduğunu gözlemleyebiliriz.

Özellikle uydu haberleşmesi ile ilgilenenler için aşağıda detaylarını verdiğim yöntemin; deneyim kazanmak adına oldukça ucuz fakat bir o kadarda başarılı bir çözüm olduğunu düşünüyorum.

Uydu haberleşmesi konusunda aşağıda detaylarını vereceğimiz Karasal Sayısal Video Yayını (Digital Video Broadcasting/Terrestrial- DVB-T) TV alıcısı kullanılarak, uygun antenlerle hem 2 metre bandında hem de 70 cm bandında SSB modunda çalışabilirsiniz.

Hemen küçük bir video ile uydu dünyasında ısınma turlarına başlayalım. Aşağıdaki videoda 20 dolarlık USB TV alıcısı kullanılarak alçak yörünge uydusu olan COSPAS-SARSAT’ın(*) 1544.5 MHz’deki transponder’ını nasıl dinlediklerini görebilirsiniz.

(*) COSPAS-SARSAT; 406 Megahertz (MHz) çalışan imdat işaretçilerinin (beacon) sinyallerini tespit etmek için uzay araçlarının ve yer tesislerinin kullanılması sureti ile arama ve kurtarma (SAR) faaliyetlerine yardımcı olmak maksadı ile alarm ve mevki bilgilerinin temin edilmesi için tasarımlanan bir uydu sistemidir.

Öyleyse hemen kısa bir ihtiyaç listesi hazırlayalım. Öncelikle projemizin kalbi olan ve piyasada DVB-T televizyon alıcısı olarak satılan USB bağlantısına sahip küçük bir televizyon alıcısı edinmemiz gerekiyor.

Burada dikkat etmemiz gereken önemli bir konu kullanacağımız yazılımların desteklemesi açısından alacağımız USB DVB-T televizyon alıcısının “RTL2832U” chipli ve “Elonics E4000 tuner” içermesi gerektiği.

Alım için Ebay, Dealextreme, ya da Aliexpress gibi siteleri kullanabilirsiniz. Tekrar hatırlatmak gerekirse alacağınız USB TV alıcısının “RTL2832U” ve “Elenoics E4000” içerdiğinden alım öncesi mutlaka emin olun. Aşağıda projemizde kullandığımız RTL2832U ve Elonics E4000 tuner içeren USB DVB-T TV alıcısının resmini görebilirsiniz.

Resim-1. DVB-T TV Alıcısı.

Artık kurulumumuza başlayabiliriz. Bunun için iki ayrı dosya indirmemiz gerekiyor. Bunlardan ilki USB DVB-T televizyon alıcımızı kullanabilmek için gerekli olan sürücüler ve alıcıyı kumanda edeceğimiz SDR programı.

1. Adım

Bu bağlantıya tıklayarak yazılımın “zadig_v2.0.1.154.7z” sürümünü seçip, “ZADIG” isimli sürücüleri içeren dosyayı indirip masaüstümüzde saklıyoruz.

Daha sonra indirdiğimiz arşiv dosyasını bilgisayarımızın masaüstüne ya da dilediğiniz bir dizinine açıyoruz.* Bu aşamada lütfen indirdiğiniz dosyayı çalıştırmayınız.

2. Adım

Bu aşamada gerekli olacak “SDRSharp (SDR #)” isimli ikinci programı da buraya (sürüm nightly 1.0.0.691) veya değişik bir versiyon olan (1.1.1) için buraya tıklayarak indirip yine masaüstümüze saklıyoruz. Açık kaynak kodlu aynı yazılımın KA5DEV çağrı işaretli radyo amatörü tarafından geliştirilen “1.1.1” sürümünde “scanner” gibi ek özellikler olsa da, zaman zaman kilitlenmelere ve hatalara neden olduğu için daha stabil çalışan “nightly 1.0.0.691” sürümünü kullanmanızı öneririm.

İndirme işleminden sonra arşiv dosyasını masaüstüne yaratacağımız veya dilediğiniz bir dizine açıyoruz. * Bu aşamada lütfen indirdiğiniz programı çalıştırmayınız.

3. Adım

Şimdi USB DVB-T TV alıcımızı bilgisayarımızın USB portuna takıyoruz. Kullandığınız işletim sistemi Win7 ya da WinXP ise büyük bir olasılıkla Windows sizin adınıza gerekli sürücüleri kuracaktır.

Sürücülerin kurulması ya da hata alıp kurulamaması durumunda alıcınızla beraber gelen sürücü dosyalarını yüklemeyi deneyebilirsiniz. Zaten bir sonraki aşamada kullanmamız gereken sürücüleri biz yeniden kuracağız.

4. Adım

Birinci adımda “ZADIG” isimli sürücü dosyasını indirmiştik. Bu arada USB DVB-T TV alıcınızı bilgisayarınızın USB portuna bağladığınıza emin olunuz. Daha sonra indirmiş olduğumuz “zadig.exe” dosyasını çalıştıralım. Karşımıza aşağıdaki resimdeki bir ekran çıkacaktır.

Resim-2. Sürücü ayarları ekranı.

Büyük bir olasılıkla resimde de görüldüğü gibi boş bir listeyle karşılaşacaksınız.

Resim-3. Sürücü listeleme ekranı.

Bunun için aşağıdaki resimde de görüldüğü gibi “Options” menüsünden “List All Devices” seçeneğini işaretleyin.

Resim-4. Tüm sürücülerin görüntülenmesi.

List All Devices” seçeneğini seçtikten sonra bilgisayarımıza bağlı aygıtları görmeye başlarız. Karşınıza aşağıdaki resimdekine benzer bir tablo çıkacaktır.

Resim-5. Sürücülerin seçilmesi.

Evet DVB-T TV alıcımız “RTL2832U” olarak karşımızda duruyor. Bu Listeden “RTL2832U” seçeneğini seçelim. Seçim sonrası ekranımız aşağıdaki gibi gözükmelidir.

Resim-6. Seçilmiş sürücüler.

Bu aşamada artık gerekli olan sürücüleri kurabiliriz. Daha önceden kurulum yaptıysanız karşınıza “Replace Driver” seçeneği çıkar.

Eğer kurulum yapmadıysanız ya da Windows 7 sizin adınıza sürücüleri kurmadı ise karşınıza “Install Driver” seçeneği çıkacaktır. Program penceresi içinde yeşil okla işareti alanda “WINUSB…” seçeneğinin olduğundan mutlaka emin olunuz.

Bu aşamada “Replace Driver” düğmesine basalım ve kurulum başlasın. Kurulum sırasında karşılaşacağınız ekran görüntüsü aşağıdaki resimdeki gibi olacaktır.

Resim-7. Sürücü kurulumu.

Sürücülerin kurulması işlemi bitti. Bu durumda karşımıza çıkan ekran görüntüsü aşağıdaki gibi olacaktır.

Resim-8. Sürücü kurulumunun tamamlanması.

Program penceresinin sol alt köşesinde sürücülerin doğru bir şekilde kurulduğuna dair “Driver Installation Success” mesajını görmekteyiz. Bu aşamada “Close” düğmesine basıp uygulamayı kapatalım. Karşımıza çıkacak ekran görüntüsü aşağıdaki gibi olacaktır.

Resim-9. İşlemi sonlandırma.

Artık sağ üst köşede olan kırmızı “X” işaretine basarak programın çalıştırılmasını sonlandırabiliriz. Bu aşamaya kadar geldiysek yapacağımız işlerin büyük bir çoğunluğunu sorunsuz bir şekilde hallettik demektir. Şimdi sırada SDR programını kurulumu var.

5. Adım

Bildiğiniz gibi ikinci aşamada daha önceden hazırlık olması açısından SDR# programını indirmiştik. Şimdi bu aşamada indirdiğimiz arşiv dosyasını açtığımız dizine gidelim ve aşağıdaki resimde de görüldüğü gibi SDRSharp programını çalıştıralım.

Resim-10. SDRSharp yazılımını çalıştırma.

 SDRSharp programını çalıştırdığımızda karşımıza çıkan ekran görüntüsü aşağıdaki gibi olacaktır.

Resim-11. SDRSharp yazılımı açılış ekranı.

Bu aşamada solda bulunan “Front end” düğmesinin yanındaki “Other“ı seçip açılan menüde çıkan “RTL-SDR /RTL2832U” seçeneğini seçelim. Bu seçime ilişkin ekran görüntüsü aşağıdaki gibidir.

Resim-12. Kaynağın seçilmesi.

 Yaptığımız bu seçim sonrası karşımıza çıkacak ekran görüntüsü aşağıdaki gibidir.

Resim-13. Ekran izleme.

Artık hemen hemen bütün ayarları bitirdik. Dinlemeye hazırız. Haydi öyleyse denemeye başlayalım. Geniş band FM (Wide Frequency Modulation-WFM) modunu seçelim ve sol üstte bulunan “Play” düğmesine basalım. Eğer şimdiye kadar bir sorunla karşılaşmadıysak karşınıza çıkacak olan ekran görüntüsü;

Resim-14. Ekranda görünen sinyaller.

gibi olacaktır. FM radyoları dinleyebiliyorsak tüm kurulumu doğru ve eksiksiz yaptık demektir. Bu arada ufak bir hatırlatma! USB DVB-T TV alıcısıyla birlikte gelen antenden fazla bir verim beklemek, ne yazık ki çoğu zaman hayal kırıklığı yaratır.

Bu açıdan tavsiyem sisteminizi harici bir antenle denemenizdir. Ben yukarıda görmüş olduğunuz denemeleri aşağıdaki resimde de görebileceğiniz gibi USB DVB-T TV alıcısıyla birlikte gelen antenle yaptım.

Resim-15. Genel çalışma ortamı.

Sinyal seviyelerine baktığımız zaman TV alıcımızla birlikte gelen antenin pek öyle mükemmel bir performansının olmadığını görebiliriz. Ben de bu açıdan karşılaştırma yapmak ve performans artışı getirip getirmediğine bakmak üzere USB DVB-T TV alıcısını daha doğrusu SDR alıcımızı harici antene bağlamaya karar verdim.

Malzeme kutumda bulduğum bir iki PAL erkek BNC dişi çevirici ve, BNC ‘den PL259’a çevirici ile biraz zahmetli de olsa harici antene bağlamayı başardım. Aşağıdaki resimde harici anten bağlantısını görebilirsiniz.

Resim-16. Anten bağlantısı.

Bakalım taktığımız harici anten bir fayda sağladı mı? Ben bu denemede Diamond X50 Dual Band anten kullandım. Önce FM yayınlarına bir bakalım.

Resim-17. Yayınları izleme.

Görülebileceği gibi, bir önceki durumla karşılaştırırsak ciddi bir ölçüde sinyal şiddetinde artıştan bahsetmek mümkün. Şimdi programımızdan FM-N modunu seçip, biraz da amatör frekanslarda gezinti yapalım. 2 metre bandından bir görüntü;

Resim-18. Yayınları izleme.

Bir de 70 cm bandına bakalım.

Resim-19. 70 cm. band görüntüsü.

Burada anlattığım uygulama ile ilgili sık sık yazılım ve sürücü güncellemeleri yapılmaktadır. Yazının yayınlanmasından sonra en son geliştirilen ve sizin de yukarıdaki bağlantılardan güncelini indirdiğiniz son sürümde (1.1.1) bir takım ek özellikler de eklenmiştir. Bunlar;

Resim-20. Frekans yönetim ekranı.

– Yazılımın sol blokta “Frequency Manager” adıyla; seçilen frekansın belirleyeceğiniz kategorilere göre kolayca kaydedilebilmesi, yeniden düzenlenmesi, frekans isimlendirme, favori frekans listesinin oluşturulması, tek tıklamayla seçilen frekansa erişim [nightly 691 ve 1.1.1. sürümlerde mevcut],

Resim-21. Kayıtlı frekans tarama ekranı.

– Yine sol blokta en altta milisaniye mertebesinde ayarlanabilen gecikme süresi (Linger delay) ve belirli bir sinyal gücüne ayarlanabilen (Signal Strenght) “Scanner” kullanımı gibi özelliklerdir. [1.1.1 sürümde mevcut]

Bir sonraki yazımda;

1. Sizlerle bu basit televizyon alıcısını kullanarak dijital modlarda neler yapabiliriz, hangi modları çözebiliriz?
2. Uydu haberleşmesinde ne gibi çözümler üretebiliriz?
3. APCO Project 25 (P25),
4. Amatör Radyo için Dijital Akıllı Teknoloji (Digital Smart Technologies for Amateur Radio- D-STAR) gibi modları bu alıcımızı kullanarak çözebilir miyiz?
5. Yine bu alıcımızı kullanarak 1090 MHz’deki ADS-B sinyallerini çözüp, havadaki uçak trafiğini ya da Otomatik Tanıma Sistemi (Automatic Identification System-AIS) datalarını çözüp denizdeki gemi trafiğini izleyebilir miyiz? sorularının yanıtlarını arayacağız.

Şimdilik hoşça kalın.

Beğen  
Yazar

TAMSAT/Ankara

Bir Cevap Yazın

E-posta hesabınız yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Yapılan Yorumlar ( 34 )