Bizler hiç şüphesiz zamanımızın şanslı çocuklarıydık. Özgürce oyun oynamanın da, hayal kurmanın da, evde yeteri kadar boş vakit bularak bir şeylerle uğraşmanın da tadına doyasıya varabilmiştik. İmkanlarımız şimdi ile kıyaslanamayacak kadar azdı, anında merak ettiğimizin cevabını bulabileceğimiz bir İnternet yoktu. Ama yine de mutluyduk, çünkü şu anki çocukların yaşadığı stresten, kimsenin birbirini tanımadığı apartman dairelerinden uzak ve daha sosyaldik.

Uzaymış, hele uydularmış ancak sinema filmlerinde hayat bulurdu bizim için. Ama şimdi bunu değiştirme zamanı. Sizlere bugün çocuğunuzla birlikte sadece on dakikada yapabileceğiniz bir maket uydu çalışmasını anlatmak istiyorum. Kim bilir belki de onunla bir tane yaptıktan sonra, yaşınız ne olursa olsun  bir tane de kendiniz için yapıp, birlikte bu Dünya’ya adım atabilirsiniz.

Bildiğiniz üzere maket yapmak, en bilinen hobilerin başında gelmektedir. Bunlar genellikle uçaklar, gemiler, arabalar ve dioramalarla ve hayal gücünüzle sınırlıdır. Bir hobi edinmek, kişinin ruh sağlığı üzerindeki olumlu etkisi kadar dostluk ve birlikte çalışma bağlarını da geliştirmektedir. Bu sayede kişi, bir konuya ilgi duymayı, ona yönelmeyi ve araştırmayı öğrenir.

İlk adımların atılmasından sonra ise bu konudaki bilgi ve becerilerini arttırmaya yönelir ve daha iyisine ulaşmayı hedefler. Bu sayede kendi içinde yarattığı bu Dünya’da ve yaşamında olumsuz düşüncelerden daha kolay uzaklaşır, başarıları da onu pozitif enerji ile doldurur.

İşte bu sebeplerle uzay ve amatör uydu konusunda ilk adımların atılması için, olabildiğince basit bir çalışmayı sizlere anlatmak istedik.

Resim-1. Gerçek uydunun 1/3 ölçekli modeli. Yarınlarımız için bugünden bir adım atın…

Çalışma genel hatları ile bir karton maket olsa da bu maketi yaparken, yaptıktan sonra yapılan maketin gerçeği ve onun bulunduğu uzay şartları hakkında yapılacak araştırmalar gelecek için yeni ufuklar açacaktır.

Okullarda değerli öğretmenlerimizin de teşviki ile öğrencilerin birlikte yapacakları bu çalışmalarda ; paylaşım, iletişim kurma, ortak zevkleri paylaşma ve çalışmayı yaptığı gruba aidiyet hissi gelişecektir. Bunların bir getirisi olarak da sosyal becerilerinin gelişimi sağlanabilecektir.

Şöyle düşünün. Kendi çocukluğunuzda ailenizde veya çevrenizde bir imkan olsaydı, bez bebekler veya plastik arabalar ile oynamak yerine böyle bir çalışma içerisinde olmuş olsaydınız acaba bugün yine aynı yerde mi olurdunuz, yoksa gelecek hedeflerinizde bu tür çalışma ve hobilerin ciddi anlamda bir yansıması mı olurdu?

Çalışmanın bir diğer getirisi de ulaşılabilir ve interaktif iletişim içinde olmaya olanak sağlamaktadır. Günümüz şartlarında uzay ve uzay çalışmalarına meraklı bir ilköğretim öğrencisinin tek başına nerelerle iletişime geçebileceği veya bu konuda ne kadar dikkate alınabildiğini düşünün.

Neden sadece televizyonlardan hayranlıkla izlediği bu Dünya’ya adım atmasın? Bu Dünya içindeki kişilerle iletişime geçmesin? Neden “ben de elimden geldiği kadar yanınızda olmak istedim” diyen o cılız ses bir vücut bulmasın?

Basit bir karton maketin neler yapabileceğini görüyor musunuz? Çocuğunuz bu maketi yaptıktan sonra maketinin gerçeği üzerinde çalışan kişilerle doğrudan iletişime geçebilecek. Onlara gönderdiği birbirinden değerli resimlerle “ben de yanınızdayım” diyebilecek.

Bilin ki o resimler iki yıldır bu uydu üzerinde ter döken kişilerin tüm yorgunluğunu unutturacak ve çalışmalarının değerini çok daha anlamlı kılacaktır. Çünkü o  maketler ve gönderecekleri resimler ki, uyduyu yapan kişilerden sonra gelecek nesillerin ellerinden çıkmıştır.

Uyarı

Bu maket çalışması ve hobi zevkli olabilir. Ancak bizim için değerli olan öncelikle sizsiniz, burada anlatılan uçan balon veya onun karton yükü değil. Bu nedenle aşağıdaki kurallara uymanız hem sizin hem de çevrenizdekilerin zarar görmemesi adına önemlidir.

Uçan balon ve karton maket uydu çalışmasında genel hatları ile belirtilen güvenlik tedbirlerine riayet edilmelidir. Bu çalışmayı yapanlar yazılanları anlamış ve tüm sorumluluğu kabul etmiş sayılırlar.

Güvenlik Tedbirleri

– 18 yaşından küçükler yanlarında kendilerine nezaret edecek büyükleri veya ebeveynler olmadan bu çalışmayı yapmamalıdır.

– Öğrenciler okullarda bu çalışmayı yapacak ise bir rehber öğretmen çalışmalara nezaret etmelidir.

– Fırlatma işlemi askeri veya sivil havaalanlarından ve karayollarından ve evcil hayvan çiftliklerinden uzakta ve güneşli açık havada yapılmalıdır.

– Yanıcı ve parlayıcı bir gaz olduğundan hiçbir şartta uçan balonlarda Hidrojen gazı kullanılmamalı, hazır ve Helyum gazı ile şişirilmiş balonlar tercih edilmelidir. Her ne suretle olursa olsun evinizde Hidrojen gazı üretmeye kalkmayın.

– Balonun olduğu yere ateş, sigara, çakmak, manyeto ve cep telefonları ile yaklaşmayın.

– Balonun kapalı ortamda patlaması durumunda sakin olun ve odayı havalandırın, balon içindeki havayı solumayın.

– Balon ve karton maket sadece, kağıt, iplik ve yapıştırıcıdan oluşmalıdır. Kesici, delici, asidik, yanıcı, parlayıcı, patlayıcı, tel vb. iletken maddeler kullanmayın.

– Maket kutusu içerisine türü ve familyası ve büyüklüğü ne kadar küçük olursa olsun (karınca vb.) hiçbir canlı koymayın.

– Havaalanlarına 8 Km’den daha yakında, paraşüt, yelkenkanat, paramotor, planör uçuş alanlarında ve kapalı görüş mesafesi düşük havalarda bu çalışmayı yapmayın.

– Fark edilebilirlik ve görülebilirliğinin sağlanması amacıyla balon tercihen kırmızı, turuncu veya koyu renkleri tercih edin.

– Düşen yükü; asla elektrik telleri, durgun su, göl, nehir, deniz vb. gibi yerlerden kurtarmaya çalışmayın.

Bu Karton Uydu Maketini Nedir, Neden Yapıyoruz?

– Gerçek TURKSAT-3USAT uydusunun boyutu 10cm x 10 cm x 30 cm’dir. Sizin karton maketiniz gerçek boyutların 1/3’ü kadardır.

– TURKSAT-3USAT uydusu üzerinde iki yanında bir dizi güneş panelleri ve bir kamera objektifi resmi bulunmaktadır. Normalde dört uzun yan alanlarda da bulunan ve uydu için gerekli elektrik enerjisini üreten güneş panelleri yerine, sizin uydunuzda karşılıklı iki yüze de gerçek uyduda bulunmayan mesaj yazma ve kısa bilgi alanları eklenmiştir.

– TURKSAT-3USAT uydusu üzerinde bulunan haberleşme antenleri zorluk çıkarmaması amacıyla bu maket çalışmasına eklenmemiştir.

– TURKSAT-3USAT uydusunun gerçek yörünge yüksekliği 680 Km.dir ve saatteki hızı 27.000 Km.dir. Karton maket uydunuzun ulaşacağı yükseklik 2500-3000 metre olup, yükseliş hızı 0,5-1 metre, yan sürüklenme hızı rüzgara bağımlıdır.

– TURKSAT-3USAT uydusu yörüngede 4-7 yıl kalıp daha sonra atmosfere hızla girerek hava direnci nedeniyle yanacaktır. Sizin karton maket uydunuz ise önceden tahmin edemeyeceğiniz uzaklıkta bir yere iniş yapacaktır. Bulan kişinin duyarlılığına göre bulunduğu yeri sonradan öğrenebilir ne kadar sürüklendiğini hesaplayabilirsiniz.

– Gerçek uydu TURKSAT-3USAT; TÜRKSAT tarafından planlanmış olup, İTÜ tarafından geliştirilmiş ve üretilmiştir. Bu uydu, TAMSAT Amatör Uydu Teknolojileri Derneği tarafından geliştirilip üretilmiş olan haberleşme modüllerini de taşımaktadır.

Bu haberleşme modülleri Türk Amatörleri tarafından üretilip uzaya gönderilen “İlk Transponder”ler olacaktır. Karton uydu ise sizin tarafınızdan yapılıp gökyüzüne gönderilen, yarınlarda gerçekleştireceğiniz nice hayalleri kurmanızı sağlayacak bir başlangıç olacaktır.

Bilgi Yüzü-A’da Yer Alan Bilgiler

* Bu kutu boş ve zararsızdır.
* Eğitim ve eğlence amaçlı olup, uçan balon ile fırlatılmıştır.
* Bulduğunuzda lütfen model3@tamst.org.tr adresine mesaj gönderiniz.
* Bilgi için www.tamsat.org.tr adresine bakabilirsiniz.

Bilgi Yüzü-B’de Yer Alan Bilgiler

* Fırlatma Yeri : ……………….… Okulu
* Fırlatma Aracı : Uçan Balon
* Mesaj No : 28 AKM 789
* Mesaj : …………

Mesaj numarasında; ilk iki rakam fırlatma yapılacak ilin plaka numarasını, sonraki iki veya üç harf fırlatan kişinin ad ve soyadının baş harflerini, sonraki üç rakam fırlatıcının belirleyeceği rasgele rakamdır. Mesaj alanı gayri ahlaki, hakaret içeren vb .mesajlar içeremez.

Gerekli Malzemeler

– İnce kartona yazıcıdan çıktı alınmış uydu maketi,
– Helyum gazı kullanılan yaklaşık 30-35 cm çapında standart uçan balon,
– Makas,
– Tercihen uçucu madde içermeyen yapıştırıcı,
– Taşıyıcı ip (30 cm).

Yapım Aşamaları

Resim-2. Maketin kartondan kesilerek ayrılması.

Kartonu uydu resminin dış hatlarından ve işaretlenmiş yerlerden düzgünce keserek ince kartondan ayırın.

Resim-3. Kenar yapıştırma kulakçıklarının kesilmesi.

Uzun kenarları kestikten sonra kare kapakların yapıştırma kulakçıklarını düzgünce kesin.

Resim-4. Kesimin tamamlanmış hali.

Kesimi tamamlanmış son hali.

Resim-5. Yapıştırma kenarları kıvırılmadan önce mesajın yazılması.

Mesajınızı yapıştırmadan önce yazmanız daha kolay olacaktır. Yapıştırıldıktan sonra ince kartonu deforme etmeden zorlanabilirsiniz.

Resim-6. Kenarların dikkatli bir şekilde kıvrılması.

Sıra geldi iki tarafta bulunan kare kapakların kenarlarındaki yapıştırma kıvrımlarına. Sırayla bunları kıvırın. Ne kadar düzgün kıvırırsanız o derece iyi kapanan bir kapak elde edebileceğinizi unutmayın.

Resim-7. Kıvırma işlemi tamamlanmış halde yapıştırılmayı bekliyor.

Kıvırma işlemleri tamamlandıktan sonra karton maket uydunuz artık yapıştırılmaya hazırdır.

Resim-8. Uzun kenar yapıştırılmış halde.

Önce kutunun uzun kenarındaki tek yapıştırma kulakçığını düzgünce yapıştırın ve kısa bir süre kurumaya bırakın.

Resim-9. Alt kısım yapıştırılmış, üst kapak yapıştırılmayı bekliyor.

 Önce ip olmayan diğer kare kapağın yapıştırma işlemini tamamlayın. Gerekirse bir kalem veya çubuk ile kutunun içinden yapıştırma kulakçıklarına hafifçe bastırarak daha iyi yapışmasını sağlayın.

Resim-10. Taşıyıcı ipin kapak iç kısmına yapıştırılarak sabitlenmesi.

Taşıyıcı ipin kartona taşıma esnasında yırtarak zarar vermemesi ve maketin dengeli olarak taşınması için kapağın iç kısmına iplerin artı şeklindeki düğüm noktasını yapıştırın. İpleri de kare şeklindeki kapağın uç köşe noktalarından geçirin.

Resim-11. Taşıma ipinin üst taraf görünümü.

Taşıyıcı ipin birleşme kısmı iç kapak kısmına yapıştıktan sonra kapağı da yapıştırıp kurumasını bekleyin. Daha sonra serbest kalan dört ipin ucunu tam dengeli bir şekilde düğümleyerek birbirine sabitleyin. Bu birleşim balondan gelen ana ipe takılacak olan taşıyıcımız olacaktır.

Resim-12. Tamamlanmış karton maket.

Karton maketimiz artık taşıma ipleri ile birlikte uçuşa hazır olarak uygun zamanı beklemektedir.

Resim- 13.  Karton maket için ayakçıklar.

Eğer karton uydu maketinizi uçurmak için Helyum balonu temin etme imkanınız yoksa da sorun değil. Ahşap temiz kürdanlardan kolayca yapabileceğiniz dört küçük ayakçık, maketinizin masaüstünde düzgünce sergilenmesini sağlayabilir. Pek tabi bu şekilde sergilenmesi resimlemenize engel değildir.

Resim-14. Mesaj yazılmış ve ana taşıma ipi bağlanarak fırlatmaya hazır halde.

Tıpkı ıssız bir adada tek başına yaşayan kişinin kimin tarafında bulunacağını ve bir yerlere ulaşıp ulaşmayacağını bilmeden ama içinde yaşattığı o umutla, minicik bir kağıt üzerine yazılmış mesajını şişenin içine koyarak denize bırakması gibi siz de mesajınızı yazın.

Resim-15. Fırlatmadan bir kaç saniye öncesi.

Fırlatma öncesi o anları ve yüzünüzdeki gülümsemeyi mutlak kaydedin. Kim bilir bu fotoğraf ileride astronomi ve uzay bilimlerine adım attığınızda güzel bir anı olarak fotoğraf albümünüzde yer alabilir.

Resim-16. Fırlatma anı.

Balona bağlı taşıyıcı ipten tutarak kolunuzu yukarı kaldırın ve yavaşça elinizden ipi bırakın. Bu esnada kutudan tutmayın ki ince ip kutunun kenarları keserek maket uydunuza zarar vermesin. Örneklerdeki gibi bir çalışmada balonun yükselişi ortalama saniyede 0,5 ile 1 metre civarındadır.

Resim-17. Gökyüzü ile buluşma.

Sakin bir havada balon düz veya hafif salınımlı bir rotada yükselişine devam edecek muhtemelen 500 metre ile 1 Km. arasında değişen rüzgar ile yön değiştirecektir ve gözden kaybolacaktır. Meteorolojik şartlar (sıcaklık, nem vb.) bağlı olarak 30 cm. çap civarındaki bir balon 5-7 saat arasında sönecektir.

Biraz daha büyük olanlar (50 cm) 12 saate kadar hava kalarak sürüklenebilir. Ancak bu süre geceye de sarkacağı için uçuş güvenliğini riske atmamak adına tavsiye etmiyoruz. Küçük balon da olsa hafif rüzgar olması durumunda balonun oldukça uzak mesafelere sürüklenmesi mümkündür.

Resim-18. Yer gözlemcileri.

Resim-19. Sayın Prof.Dr. Ethem DERMAN, Giresun Üniversitesi’ndeki konferansı sonrası  etkinliği planlayan Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü, Fen Bilgisi Eğitimi ABD’dan Sayın Yrd. Doç. Dr. Çiğdem ŞAHİN ve diğer katılımcılarla birlikte karton maket uyduyu fırlatırken.

Resim-20. Sayın Prof.Dr. Ethem DERMAN, Giresun’un en genç radyo amatörü Sayın A. Buğra ÇÖMEZ (TB7COM) ile birlikte karton maket uyduyu fırlatırken.

Herkesin bu çalışmayı yapabilmek için uygun zamanı ve imkanı olmayabilir. Dilerseniz hiç balon kullanmadan da çalışma masanızın kenarında durabilecek sabit bir karton maket olarak da kullanmanız mümkündür. Önemli olan balon ile uçmasından ziyade bu çalışmaya ilginiz, uydu ve uzay farkındalığınızın oluşmuş olması ve ben de varım diyebilmektir.

Balonlu veya balonsuz bu çalışmayı gerçekleştirdiyseniz; balonun üzerine yazdıkları bilgiler ve bu çalışmaya ait resimleriniz ile birlikte aşağıda belirtilen elektronik posta adresimize gönderiniz. Resim gönderme sayısında herhangi bir kısatlama olmamakla birlikte, içerik olarak uygun görülmeyenler yayınlanmayabilir. Dilerseniz resimlerin üst ve alt kısımlarına, uydu ve uzay çalışmaları ile ilgili duygunuzu ifade eden uygun kısa mesajlar da yazabilirsiniz. Gelen resimlerin tümü bilahare TAMSAT Resim ve Video Galerisi ile TURSAT3USAT Fun Club Facebook adresinde yayınlanacaktır.

Katılım Sertifikası

Maket uydu çalışmasını, öğrencilerin bir rehber öğretmen nezaretinde gerçekleştirmeleri durumunda; tanıtım çalışmasına katılım desteklerinden dolayı sınıf ismi adına düzenlenmiş ve A4 formatında bir “e-sertifika” gönderilecektir. Bunun için çalışma odanızda, sınıfınızda diğer arkadaşlarınız ve rehber öğretmeniniz ile birlikte çalışmanızı resimleyiniz. Sınıfınıza sertifika almak için ayrıca bir çalışma yapmanıza gerek yoktur. Kendi adınıza yaptığınız çalışmayı toplu olarak sınıfınızda resimleyebilirsiniz.

Resim Gönderim Adresimiz : model3@tamsat.org.tr

E-Posta Konu Başlığı: Karton Maket Uydu

Bireysel Resim Gönderimde E-Posta Ekleri

– Okulu: (Öğrenci olmayanlar boş bırakabilirler)
– Şehir:
– İsim:
– Yaş:
– Seri No:
– Mesaj: (Maket üzerine yazılan mesaj)
– Resimler.

Sınıf Çalışmaları – Resim Gönderimde E-Posta Ekleri (E-sertifika için)

– Okul Adı:
– Şehir:
– Sınıf:
– Resimler.

Bu hobinin heyecanına kapılarak ileride meslek seçiminde uzay ve uzayla ilgili bir alanda çalışmak isteyen bir öğrenci için sizin “matematik, fizik, geometri çalış” diye baskı kurmanıza gerek yoktur. Çünkü bu meslek dalında yer almak için tüm bunların iyi bilinmesi gerektiğini kendisi daha iyi anlamış olacaktır. Görüşmek üzere, iyi uçuşlar.

Karton maket uydu çizimi indirme bağlantıları (Karton maket uydunun ölçüleri 2,98cm x 2,98cm x 10cm’dir.)

*.Pdf formatında indirmek için tıklayınız.
*.Jpg formatında büyük ebatlı indirmek için tıklayınız

Not: Giresun’da karton maketin bilgisayar ortamında oluşturulması ve buradaki öğrencilere dağıtılmak üzere baskı desteğini esirgemeyen Bilgi Ajans Tanıtım ve Danışmanlık Hizmetleri sahibi Sayın Özcan GÖRMÜŞ Bey’e ayrıca teşekkür ederim.