Bu güzel dünyamızda bir yeni yıla girerken aklıma geldi Merkür’de yaşasaydık nasıl yeni yıla girecektik? Bu konu içinde hem yoğun matematik barındırır ama olası ölçüde basit yazmaya çalışacağım. Önce bu gezegenin solunamayacak çok ince bir atmosferi olduğunu ifade edeyim, var olan atmosferindeki atomları da güneş rüzgarı alır götürür. Eğer oksijeni yanımıza alıp Merkür’de yaşasaydık gündüz yanacaktık (467 C), gece ise donacaktık (-183 C). Neyse son uzay çalışmalarında krater diplerinde su buzu bulundu da suya olan gereksinimizi karşılayacak. Belki de krater dibinde yaşamak daha olanaklı.
Her neyse gelelim yeni yıl kutlamasına. Önce Merkür gezegeni ekseni çevresinde bir tuhaf dönüyor, aynı bizim doğal uydumuz Ay’a benziyor. Ay yere çok yakın olduğu için onun dönme ve dolanma dönemleri senkronize olmuştur, daha doğrusu her iki dönem birbirine eşittir. Bu senkronize olayı aslında tam sayılardan oluşan bir bayağı kesirdir. Merkür de Güneş’e çok yakın olduğu için dönme ve dolanma dönemleri senkronize olmuştur. Sözünü ettiğimiz bayağı kesir Ay için 1/1 iken bu bayağı kesrin Merkür’de değeri 3/2’dir. Bu sayı aslında dolanma döneminin dönme dönemine oranıdır.
Gezegen Güneşten pek ayrılmadığı için 1965 yılına kadar doğru olarak Merkür’ün dönme dönemini tam olarak gökbilimciler bulamamıştı. O yıl yapılan radar gözlemleri ile bu gezegenin ekseni çevresinde 58.65 dünya gününde bir döndüğünü gösterdi. Gezegen Güneş çevresinde dolanmasını ise 86.969 dünya gününde tamamlıyor. O zaman hemen şu sonuç çıkıyor; iki kez güneş çevresinde dolandığında kendi ekseni çevresinde 3 kez dönmüş oluyor.
Hemen aklınıza gelmesin, “oohhh! ne güzel, üç günde iki kez yeni yılı kutlayacağız” diye düşünmeyin. Gökbilimde kullanılan dönme dönemine biz “yıldızıl dönme” deriz. Üzerinde yaşadığımız Dünya da bir günün uzunluğu 24 saat değil, yaklaşık 4 dakika daha kısadır. Dolayısıyla dönmenin ve bir günün tanımları farklıdır. Bir günün tanımını daha basit olarak, bulunduğunuz yerde güneşin ardışık iki kez doğması arasında geçen zaman diyelim. O zaman Merkür’ün bir günü tam 175.92 dünya gününe eşittir.
Bunu anlayabilmeniz için ekli şekli iyi incelemeniz gerekmektedir. Veya buradaki adrese giderek play düğmesine basmanızı öneririm.
Eğer Merkür’de yaşasaydınız bu güzelim yeryüzünde yaşayacağınız yeni yıl şenliğini orada bir günde iki kezden fazla yaşayacaktınız ama ne gereği var, sizin yaşadığınız dünyanız çok daha güzel, onu korumak için ne gerekiyorsa yapmamız gerekecek.
Sevgilerimle…
