İster astronot olsun, ister kozmonot olsun, uzaya çıkabilen insanlar ister istemez insanda hayranlık duygusu oluşturuyor. Hele ki bu insanlar ilk uzay uçuşlarına katılanlardan ve hala hayatta olanlardan ise, zaman onları adeta yaşayan bir efsane olarak öne çıkarmakta. John Glenn ilerleyen yaşına rağmen ilk uzay görevlerinde yer almış, adını tarihe yazdırmış emekli bir Amerikalı astronot. Kendisinin başarılı hayat öyküsünü ilginizi çekeceğini düşünerek yayınlıyoruz.
Glenn, 1921 yılının 18 Temmuz günü Cambridge Ohio’da dünyaya gelmiştir. Yıllar sonra kaleme aldığı anılarında çocukluğunu “Hiçbir çocuğun, benim çocukluğumdaki kadar güzel bir çocukluk dönemi yaşadığını sanmıyorum” şeklinde tanımlamıştır. Glenn, babasının seyahati çok sevdiğini, ailesi ve öğretmenlerinin küçük yaşlardan itibaren onu bilim ve uçmaya teşvik ettiğini, aynı zamanda iyi bir vatansever olarak yetiştirildiğini söylemiştir. Kendisi Annie Margaret Castor ile evli olup, 2 çocuk ve 2 torun sahibidir.
1942 yılında Deniz Havacılık Programı’na girmiş ve bu programdan mezun olmuştur. Deniz Kuvvetlerinde ileri düzeyde eğitim programına devam ederek, 1943 yılında Deniz Kuvvetlerine katılmış, F-4U savaşçıları ile Marchall adalarında deniz uçağında bir yıl geçirmiştir.
Kore Savaşı’ndan sonra Glenn Naval Air Test Merkezi’ne katıldı ve daha sonra uzman olarak Donanma Hava Test Merkezi personeli arasında yerini aldı. Burada FJ3, F7U Cutlass ve F8U dahil olmak üzere, deniz uçakları için test pilotu olarak görev yaptı. Aynı dönemde Glenn’in en önemli başarılarından biri; 3 saat ve 23 dakika içinde, Los Angeles’tan New York’a uçarak 1957 yılında hız rekoru kırmasıdır. “Proje Bullet” içinde ülkenin en iyi test pilotlarından biri olarak yer alan Glenn, bu durum sayesinde gelişmekte olan uzay araştırmaları programına katılımı için öne çıkan bir isim olmaya hak kazandı.
Video 1: John Glenn’in 1962 görevi.
Kazandığı deneyimleri ve elde ettiği başarıları, 1958 yılında oluşmakta olan astronot ekibi için Glenn’in uygun aday olmasını sağladı. Daha sonra Ulusal Havacılık Danışma Kurulu’nun uzay programına ve “G kuvvetleri” testlerine katıldı. NASA’nın yörünge dışı görev çağrısına ise hiç tereddüt etmeden gönüllü olarak başvurdu.
Glenn, 1959 yılında NASA tarafından seçilen ilk 7 astronottan biridir. En nihayetinde 20 Şubat 1962’de Amerika Birleşik Devletleri’nin ilk insanlı görev uçuşu Friendship (Dostluk) görevinde Atlas Roketi’nde pilot olarak yer aldı. John Glenn , Dünya Yörüngesine oturan ilk Amerikalıdır aynı zamanda Friendship Uzay Uçuşu’na toplamda 3 kez katılmıştır. Kendisi, Mercury-6 (20 Şubat 1962) ve STS-95 (29 Ekim 7 Kasım 1998) görevlerinde de bulunmuş ve uzayda toplam 218 saatin üzerinde kalmıştır.
Tarihler 16 Ocak 1964’ü gösterdiğinde Manned Spacecraft Center’dan (İnsanlı Uzay Merkezi) istifa etti. 1964 yılında albay rütbesine terfi etti, akabinde 1965 yılında Deniz Piyadeliğinden emekli oldu. Emekliliğinden sonra da 1965–1974 yılları arasında Amerika Birleşik Devletleri Senatosu’nda yer aldı.
http://www.grc.nasa.gov/WWW/portal/flash/JohnGlennBio/glenn.html
Video 2. NASA’nın hazırladığı Glenn ile ilgili birçok bilginin bulunduğu videoyu bu adresten izleyebilirsiniz.
Glenn, senatodan emekli olacağını 20 Şubat 1997’de açıkladı. Bu tarihten bir yıl sonra, bu kez NASA kendisini uzay mekiği Discovery için mürettebat üyesi olmaya ve uzay programına tekrar katılmaya davet etti. Glenn daveti memnuniyetle kabul etti ve 29 Ekim 1998’de gerçekleştirilen uçuş ile bu kez de “uzaya giden en yaşlı insan” olarak bir kez daha tarihe geçti. Başarılı geçen uçuş sonrasında 1999’da Senato’dan emekli oldu.
John Glenn, hayatı boyunca denizcilik, pilotluk, astronotluk, kurumsal yöneticilik, senatörlük gibi bir çok görevde başarı ile yer aldı. Bununla da yetinmedi eşi ile birlikte Ohio Universitesi’nde John Glenn Enstitüsü’nü kurdu. Hemen belirtelim, bu programın kamu hizmetlerinin kalitesini arttırmak, gençlerin devlet görevlerinde yer almalarını teşvik etmek gibi amaçları vardır. Ayrıca Glenn’ler halen mezun oldukları Muskingum Koleji’nin mütevelli heyetinde yer almaya devam etmektedirler.
Aldığı Onur Ödülleri:
Glenn altı kez Distinguished Flying Cross madalyası, İkinci Dünya Savaşı ve Kore sırasında yaptığı hizmet için 18 Clusters ile Hava Madalyası aldı. Asya-Pasifik Kampanya Madalyası, Amerikan Kampanya Madalyası, Dünya Savaşı Zafer Madalyası, Çin Hizmet Madalyası, Milli Savunma Hizmet Madalyası, Kore Hizmet Madalyası, Birleşmiş Milletler Deniz Birimi Takdirnamesi, Hizmet Madalyası, Kore Cumhurbaşkanlığı Birimi Citation, Deniz Kuvvetleri Astronot Kanatları, Deniz Piyadeleri ‘Astronot Madalyası, NASA Üstün Hizmet Madalyası ve Kongre Onur Uzay Madalyası ödüller arasında yerini almıştır.
Uzay Uçuşu Deneyimleri:
20 Şubat 1962, Glenn’in yönettiği “Friendship -7” uçuşunda görev 4 saat 55 dakika sürdü, Kennedy Uzay Üssü’nden kalkan Mercury Atlas-6 uzay mekiği ile saatte yaklaşık 17.500 km’lik bir yörünge hızına ulaştı. Görevini tamamlayan uzay aracı bilahare Grand Turk adalarının güneydoğusuna başarılı bir iniş gerçekleştirdi.
STS-95 Discovery (29 Ekim 7 Kasım 1998 için) mürettebatı Spartan Güneş Gözlem Uzay Aracı’nın konuşlandırılması dahil olmak üzere araştırma amaçlı çeşitli yükleri ile desteklenen 9 günlük bir görevde yer aldı. Hubble Uzay Teleskobu Orbital Sistemleri Test Platformu incelemeleri yapıldı. Misyon 213 saat ve 44 dakika içinde 3.6 milyon kilometre seyahat ile 134 dünya yörüngesi süresinde tamamlandı. Yaşayan efsaneye huzurlu bir yaşam dileyerek yazımızı noktalıyoruz.
Fatma Nur AKI, TA2AKI
TAMSAT
Kaynaklar
http://www.nasa.gov/externalflash/glenn50/
http://www.jsc.nasa.gov/Bios/htmlbios/glenn-j.html
http://johnglennhome.org/about/john-glenn/
http://en.wikipedia.org/wiki/John_Glenn
Birçok astronot/kozmonot başarılı ve saygı duyulacak işler yapmış olabilir ama 76 yaşında uzaya çıkabilecek cesaret için sadece “sözün bittiği yer” deyip susulur.