Menu

Önümüzdeki Günlerde Gökyüzü-II

Bu sıcak yaz mevsiminde, size bir ara akşamları batı ufkunu tanıttım. Mars, Satürn gezegenleri ile Spica yıldızı bir üçgen yapıyordu. Bir sonraki yazıda ise doğu ufkunda oluşan, tüm yaz boyunca farkında olacağımız yaz üçgenini gösterdim. İşte bu yazıda da gökyüzünün her zaman güzel görünen güney bölgesini, daha doğrusu Yılan ve Yılancı takımyıldızlarına bir bakalım. Yılancı takımyıldızının adı yunanca “Yılan Taşıyan” sözcüğünden gelmektedir ama bugün yılan yakalayan anlamında ona “Yılancı” diyoruz.

Makaleyi sesli dinle (Play tuşuna basın ve bir kaç saniye bekleyin): [haiku url=”https://www.tamsat.org.tr/tr/ses/onumuzdeki_gunlerde_gokyuzu_zxT.mp3″ defaultpath=disabled]

İkinci yüzyıl gökbilimcisi Batlamyus’un listelediği 48, bugün tanımlanan 88 takımyıldızdan biridir. Kartal, Herkül, Akrep ve Yay takımyıldızları ile komşu olan Yılancı’nın tam ortasından gök ekvatoru geçer. Güney tarafını ise tutulum düzlemi keser. Yani bir zodyak burcudur.

En parlak yıldızı takımyıldızın en kuzeyinde bulunur ve yılan toplayıcının başı anlamına gelen, arapça adı “Ras Alhague”dir ve tüm dünyada bu ad ile anılır. Bu yıldız aslında bir çift yıldızdır ve dönemi 8.62 yıldır. Görünen parlaklığı 2.08 kadir olan Ras Alhague’nin bizden uzaklığı 48.6 ışık yılıdır. Takımyıldızın ikinci parlak yıldızının adı yine arapçadır, çoban köpeği anlamına gelen Celbalrai’dir. Araplara göre Yılancı’nın yıldızları ile çevredeki yıldızların oluşturduğu otlakda gezinen çoban köpeğidir. Parlaklığı 2.7 kadir olan bu yıldız bize 81.8 ışık yılı uzaklıktadır. Önemli diğer bir parlak yıldızı da yine arapça adı ile bilinir ve Yılancı’nın dirseği anlamına gelen Mirfak (veya Marfik) yıldızıdır.

Güneş Sistemi’ne en yakın Erboğa (Centaurus) üçlüsünden sonra ikinci en yakın yıldız olan Barnard yıldızı da Yılancı takımyıldızındadır. Bizden 8 ışık yılı uzaklıktaki Barnard yıldızı sönük (9. kadir) kırmızı cüce bir yıldızdır.

Resim. Gökyüzünün güney bölgesinin uygun saatlerde görünümü.

9 Ekim 1604 yılında patlayan ve Kepler’in de gördüğü süpernova yine Yılancı takımyıldızında bulunur. O nedenle bu süpernovaya Kepler Süpernovası da denir.

Yakın uzaya gönderilen Gezgin-1 (Voyager-1) uzay aracının 40 000 yıl sonra 1.6 ışık yılı yakınından geçeceği yıldız da yine Yılancı’dadır.

Babil gökbilimine göre bir “oturan tanrı” takımyıldızıdır. Yılan tanrısı “Nirah” bazen üst kısmı insan, bacakları ise yılan olan bir tanrıdır. İ.Ö. 4. yüzyılda yaşamış olan Aratos ise Yılancı’yı, ayakları ile akrebi ezmeye çalışan olarak tanımlar, Kepler ise akrebin de Yılancı’nın ayağını soktuğunu ileri sürer. Roma döneminde ise, bir yılanın getirdiği şifalı bir ot ile ölümün sırrını öğrenen üfürükçü Asclepius ile gösterilir. İslam gökbiliminde ise yılan büyücüsü anlamına gelen “Al Hawwa” olarak biliniyor.

Daha önce yazdığım bir yazıda presesyon nedeni ile burçların nasıl yer değiştirdiğini anlatmıştım. Yine o yazıda Güneş’in bir yıl boyunca sadece 12 burçtan geçmeyip 13. bir burç olduğunu da  ifade etmiştim. Yılancı Zodyak’ın 13. takımyıldızıdır. O yazıya bakarak eğer Güneş Yılancı’da iken doğmuşsanız üfürükçüler sizin falınıza maalesef bakamayacaklar, çünkü onların ezberinde böyle bir burç yok.

Sevgilerimle…

Beğen  
Yazar

Yazar: Prof.Dr. Ethem DERMAN. Ankara Üniversitesi - Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümünden emekli öğretim görevlisidir.

Bir Cevap Yazın

E-posta hesabınız yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir