“Karanlık maden ocaklarından uzayın sonsuz derinliklerine uzanan bir Zonguldak hikâyesi” … Grizu-263 Uzay Takımı
Zonguldak Bülent ECEVİT Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği bölümünden Muzaffer DUYSAL ve Malzeme ve Metalürji Mühendisliği bölümünden Çağla Aytaç DURSUN, 21 Nisan 2016 tarihinde NASA’da görev yapan bilim insanı Dr. Umut YILDIZ ile bir telekonferans düzenledi. Dr. Umut YILDIZ, Amerika Birleşik Devletleri’nde mühendislik öğrencilerinin yoğun biçimde uzay teknolojileri üzerinde çalışmalar yaptıklarından bahsetti.
Bu alanda öğrenci yarışmalarının yapıldığını ve bir takım oluşturarak kendilerinin de yarışmalara katılabileceğini belirtti. Bunun üzerine Muzaffer DUYSAL ve Çağla Aytaç DURSUN model uydu yarışmalara katılmak için 8 kişilik bir ekip kurdu. Sonuç olarak 21 Nisan 2016 tarihi takımın kuruluş tarihi olarak benimsenmiştir.
Zonguldak’tan bir iz taşımasını için takım adı 3 Mart 1992 Zonguldak madenlerinde yaşanan grizu felaketinde yaşamlarını yitiren 263 madenci şehidi anısına “Grizu-263” olarak belirlenmiştir. 2016 yılında 8 öğrenci ile başlayan süreç, 2017 yılında 15 öğrenciyle devam etmiş, 2018 yılında 35 öğrenci sayısına ulaşmış ve halen 40 öğrenci ile faaliyetlerine devam etmektedir.
Ekibin kuruluşunda itibaren Zonguldak Bülent ECEVİT Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bülent EKMEKÇİ ve Elektronik Mühendisliği bölümünden Doktor Öğretim Üyesi Dr.Hakan KAYA takım danışmanlıklarını üstlenmiştir.
Zonguldak Bülent ECEVİT Üniversitesi Mühendislik Fakültesinden Doktor Öğretim Üyesi Dr. Serkan KARAKIŞ, Arş.Grv.Dr. Ferdi KARA, Arş.Grv. Engin KOCAMAN, Arş.Grv. İrem Nur Gamze ÖZBİLGİN, Arş.Grv. Can ATALAY süreç boyunca takım faaliyetlerine destek olmuştur.
Makine, Malzeme, Elektronik, Geomatik Mühendisliği bölüm öğretim elemanlarının yanında, İletişim ve Fen Edebiyat Fakültelerinden öğretim elemanları da takıma destek vermektedir. Doktor Öğretim Üyesi Dr.Funda ŞEHİRLİ ve Doktor Öğretim Üyesi Dr.Şenol ALAN takıma destek veren Mühendislik Fakültesi dışından öğretim üyeleridir. Takım yapılanmasında Mühendislik Fakültesi öğrencilerinin yanında diğer Fakültelerden de öğrenciler yer almaktadır.
Ekibin özdeyişi “Karanlık maden ocaklarından uzayın sonsuz derinliklerine uzanan bir Zonguldak hikâyesi” olarak belirlenmiştir.
Ekibi bir arada tutan takım üyelerinin geleceğe dair ortak hayalleridir. Hayallerini gerçeğe dönüştürmeye çalışmaktadırlar.
Takım Çalışmaları
Takım kuruluşu ile birlikte 2016 yılında, American Astronautical Society tarafından, NASA, Lockheed Martin, Kratos Space, Praxis Inc, Siemens, U. S. Naval Research Laboratory tarafından desteklenen “CanSat Competition” adlı model uydu yarışması için hazırlandı.
Yarışma, model uydu alanında Dünyanın en prestijli öğrenci yarışması olarak kabul edilmektedir.
Yarışma temelde üç ana aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşamada kapsamlı bir ön tasarım raporu hazırlanmaktadır. Raporun tamamlanması ardından, NASA yetkililerine telekonferansla rapor sunumu yapılmaktadır. Sunum ardından rapor değerlendirilmekte ve ilk 40 takım yarışmaya davet edilmektedir. Genel olarak yarışmaya ortalama 100’ün üzerinde üniversite ekibi başvurmaktadır. Ardından kritik tasarım raporu hazırlanmakta ve model uydu üretilmektedir. Son aşamada, Amerika Birleşik Devletlerinde, model uydular uygulamalı uçuşa tabi tutularak süreç tamamlanmaktadır.
Grizu-263 ekibi; 2017 yılında ilk defa yarışmaya katılmış, ön tasarım raporuyla ilk 40 arasında kalmış ancak yarışmayı 22’nci sırada bitirebilmiştir.
İlk katılımında aldığı derece anlamlı olmasına karşılık, ekip sonucu başarısızlık olarak değerlendirerek ciddi bir öz değerlendirme sürecine girmiştir. Öz değerlendirme sonucunda, kişiselleşmeden arınarak, ekip bilinci altında kurumsal bir bakış açısını benimsemişlerdir.
Sürdürebilirlik anlayışını öne çıkartarak ve 2018 yılında farklı bir misyon ile devam eden yarışmaya, deneyimli ve yenilenmiş ekip üyeleriyle tekrar katılmışlardır.
2018 yılında katıldıkları yarışmada edinilen tecrübe ile daha disiplinli ve çok çalışarak finale kalan 40 takım arasında ilk Dünya ikinciliği derecesini elde etmişlerdir.
Elde edilen başarı ekibin özgüvenini artırmış ve faaliyetlerini sürdürebilmesi için gereksinim duyduğu mali kaynaklara erişimi de kolaylaştırmıştır. Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları T.A.Ş (ERDEMİR) ekibin ana destekçisi olmuştur.
Ekip kazandığı deneyimle, gerçek bir uydu tasarımı ve üretimi konusunda bilimsel araştırmalara yönelmiştir. Araştırmaları sonucunda bir cep uydusu tasarlayarak üretebileceklerine karar vermişlerdir.
2018 yılı Aralık ayında ekip, Zonguldak Bülent ECEVİT Üniversitesi Rektörlüğüne bu konuda Bilimsel bir Araştırma Projesi sunmuştur. Rektörlüğümüz projeyi kabul ederek, yeni bir cep uydu (Pocketqube) standardında (5x5x5 cm) tasarım ve üretim projesini başlatmışlardır.
Ekip 2019 yılında sürdürülebilirlik ve bilgi paylaşımını arttırmak için 33 kişilik bir ekip ile üçüncü defa “CanSat Competition” yarışmasına katılmıştır.
Bu zorlu maratonda ikinci defa dünya ikincisi olmuştur. 3 yıldır katıldığı yarışmada son iki yılda iki kez dünya ikinciliği elde etmiştir.
Başarının tekrarlanması tesadüf olmadığının göstergesi olmuş takımın kendine olan inancı artmış ve çalışmalarına devam etmişlerdir.
TURKSAT Model Uydu Yarışması
NASA sponsorluğunda ABD’de gerçekleştirilen CanSat Competition benzeri bir yarışma olan TURKSAT Model Uydu yarışması, TURKSAT tarafından TEKNOFEST bünyesinde gerçekleştirilmektedir. 4 yıllık bir geçmişi olan yarışmanın amacı üniversite öğrencilerini uzay ve uydu teknolojileri üzerine bilgi sahibi kılmak ve gelecekte bu alanda çalışacak başarılı Türk vatandaşlarını ülkemize kazandırmaktır.
TEKNOFEST kapsamında TURKSAT tarafından 10-12 Eylül tarihleri arasında düzenlenen 4. TURKSAT Model Uydu yarışmasında Grizu-263 Uzay Takımımız, 95 takım arasında Türkiye birincisi oldu.
Başarının sırrı ekip olarak ortaya konulan sürdürülebilirlik anlayışı olarak görülmektedir. Her yıl ekip üyeleri yenilenmekte, deneyimli öğrenciler, ekibe yeni katılan öğrencilere deneyimlerini aktarmakta ve çalışarak yeni başarılar elde etmektedirler.
Yarışmalarda elde edilen başarıların ardından, daha büyük bir heyecan ve inançla ekip cep uydusu üretimi için çalışmalarına devam etmektedir. Şu an Türkiye’nin bu standartlardaki ilk uydusunu geliştirmek için ekip çalışmaktadır. Ekip hali hazırda projede üretim ve test aşamasındadır ve 2020’nin son çeyreğinde ürettikleri cep uydusunun Alçak Dünya Yörüngesinde (500 km.) yerini almasını planlamaktadırlar.
2020 yılında da ekip Amerika Birleşik Devletlerinde yapılacak model uydu yarışmasına katılım için hazırlıklarına devam etmektedir. Ayrıca yine 2020 yılında TEKNOFEST kapsamında Türkiye’de yapılacak yarışmalara da hazırlanmaktadır.
Cep Uydusu ve Yer İstasyonu
Kenar uzunluğu 10 cm ve ağırlığı 1kg’ın altında olan uydular, küp uydu standardında tanımlanmıştır. Ardından, teknolojinin gelişmesiyle birlikte, daha küçük boyutlu uydularında üretilebileceği sonucuna varılmış ve boyutları daha düşük olan, 5x5x5 cm ölçülerinde, cep uydusu (PocketQube) standardı ortaya çıkmıştır. Bu tür uydular asteroitlere ve farklı gezegenlere gönderildiği gibi, alçak dünya yörüngesine gözlem ve farklı görev yüklerinin test edilmesi amacıyla da fırlatılmaktadır.
Uzaya gönderilen cep uydularının şuana kadar başarımları oldukça düşük seviyelerdedir. Gövde tasarımında ve malzeme seçiminde, atmosfer dışındaki çevresel koşullar ile birlikte sahip olduğu kısıtlı alan, tasarımında yenilikçi yaklaşımlar gerektirmektedir.
Ekibin geliştirmekte olduğu uydu, alçak dünya yörüngesinde (500 km) konumlandırılacak PocketQube standardında bir cep uydusudur. Üzerinde bulundurduğu algılayıcılar aracılığı ile elde ettiği sıcaklık gibi temel verileri yeryüzüne aktarması planlanmaktadır.
Bir uyduda olması gereken elektrik güç yönetim, yerleşik bilgisayar, haberleşme ve kontrol temel sistemlerinin tümüne sahip minyatürleştirilmiş bir uydudur. Bu ölçülerde de Türkiye’nin ilk uydusu olacaktır. Ekip uydunun tasarımında önemli bir yol kat etmiş ve üretim sürecine başlamıştır.
Fırlatma işi günümüzde taşıyıcı firmalar aracılığı ile yapılmaktadır. Bir rokette birçok uydu aynı anda fırlatılmakta ve yörüngeye ulaştığında uzaya bırakılmaktadırlar. Ekip, merkezi İskoçya’da bulunan Alba Orbital firması ile fırlatma konusunda gerekli anlaşmaları tamamlanmıştır.
Fırlatma giderlerini Ana Destekçimiz ERDEMİR karşılamıştır. 2020 son çeyreğinde Yeni Zelanda’dan cep uydusu fırlatılarak alçak dünya yörüngesine yerleştirilecektir. Roket podunda uydumuz “Grizu-263A” ismiyle yer almaktadır.
Ekip cep uydusu tasarım ve üretimini Hollanda/TU Delft (Delft University of Technology)’ten Mehmet Şevket ULUDAĞ danışmanlığında sürdürmektedir. PocketQube standardı bu üniversite tarafından geliştirilmiştir.
Ayrıca, İstanbul Teknik Üniversitesi Uzay Sistemleri Tasarım ve Test Laboratuvarı’ndan Prof. Dr. Alim Rüstem ARSLAN ekibe karşılaştığı her sorunda yardım elini tereddütsüz biçimde uzatmaktadır. Başlatmış olduğumuz cep uydu projesi ile birlikte ürettiğimiz uydudan veri alabilmeyi sağlayan bir yer istasyonu kurulumu yapılmıştır.
Uydu yer istasyonu kurulumu 2019 Aralık ayında tamamlandı. Bu yer istasyonu alçak dünya yörüngesinde görev yapan ve amatör frekansta haberleşen uyduları dinleme yeteneğini ekibe kazandırmıştır. Ayrıca, yer istasyonu uluslararası seviyede ekibin bilinirliğini de arttırmıştır.
Örneğin, geçtiğimiz günlerde fırlatılmış bazı uydular için İspanya ve İtalya gibi ülkelerden uydularının verilerini Zonguldak üzerinden geçerken kaydedip kendilerine göndermek için istekler alınmıştır.
Türkiye Amatör Uydu Teknolojileri Derneği (TAMSAT) ve Türk Radyo Amatörleri Cemiyeti (TRAC) Zonguldak Şubesi’nden Aziz Şua TORTU yer istasyonu kuruluşunda en içten samimi desteklerini ekibe sunmuşlardır.
Grizu-363 Web: https://grizu263.beun.edu.tr/
Tebrik ederim, başarılarınızın tüm öğrencilerimize örnek olması dileği ile…
Grizu-263 ekibini kutluyorum, başarılarının devamını bekliyorum. Çok farklı bilim dallarında projelerin gerçekleşmesi farklı dallarda çalışan insanların ekip oluşturması ile başarıya ulaşmaktadır. Grizu-263 iyi karma bir ekip oluşturmuş. Rektörlüğün katkısı ve Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları T.A.Ş’nin sponsorluğu övgüye layıktır. Başarılar…