Menu

Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS) Doğrudan Canlı Bağlantı

Yaklaşık iki yıl önce,  kurucu başkanımız rahmetli A.Tahir DENGİZ (TA2T, SK) Meteoroloji  Genel Müdürlüğü ile ortak bir proje yapacağımızı söyleyerek, bizleri toplantıya çağırdı. Toplantıyı Başkent Üniversitesi’nde Meteoroloji Genel Müdürlüğü personelinin de katılımı ile gerçekleştirdik.

Toplantıda; “Tarım ve Orman Bakanımız Sayın Dr. Bekir PAKDEMİRLİ ‘nin de lisanslı bir radyo amatörü olduğu, Bakanlığa bağlı Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nde öğrencilerin Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS)’ndaki  astronotlar ile görüştürülmesi konusunda bir çalışma yapılması” istenmişti. TAMSAT olarak bizler de bu çalışmayı yapabileceğimizi memnuniyetle kabul etmiştik.

Toplantının ardından zaman geçirmeden 18 Şubat 2019!da Amateur Radio on The International Space Station (ARISS) ile bağlantı kurup, çalışmayla ilgili ilk başvuru yapıldı. ARISS; radyo amatörlerinin bildiği üzere, ISS üzerinde kurulu bulunan amatör radyo istasyonu aracılığı ile mürettebatı buluşturur. Amacı; öğrencilere bilim, teknoloji, mühendislik gibi alanlarda ilham verme ve ilgi uyandırmaktır. Detaylı bilgi için bu bağlantıya tıklayıp inceleyebilirsiniz.

Başvurunun ardından da ISS haberleşmesi konusunda, Meteoroloji Genel Müdürlüğü organizasyonunda dört okulun da katılımı toplantı yapıldı. Okul listesi aşağıda görüldüğü gibidir.

Başvurumuzu yaptıktan sonra bizleri planlamaya aldıklarına dair bekleme süreci başladı ve nihayetinde beklenen haber, 15 Temmuz 2019’da geldi. Cevap olarak “Reddedilmiştik!”

Belki bu konuda “ISS üzerindeki mürettebat ile görüşme için başka bir yol yok mu?” diye düşünebilirsiniz. Özetle belirtmek gerekirse planlı bir şekilde bu tür bir faaliyette yok. ARISS tüm bu haberleşme organizasyonun yürütmektedir.

ISS mürettebatının ana işlevi; istasyonda bulundukları süre içerisinde kendilerine verilen asli görevleri ve deneyleri gerçekleştirmektir. Ancak yine de bu aşırı yoğun çalışmalar arasında, genç öğrencilerle konuşma programını da uygulayarak önemli bir görevi de yerine getirmektedirler. Bu bir astronot için rutin bir faaliyet olabilir ancak genç bir öğrencinin canlı olarak bir astronot ile görüştüğünü düşünürseniz, onun için ne kadar anlamlı ve ömür boyu hatırlayacağı bir anı olacağını tahmin edebilirsiniz.

İkinci başvurumuzu ise 23 Ekim 2019’da yaptık ve onaylanma süreci beklendi. 12 Ocak 2020’de yılın ikinci yarısı için ilk onay geldi ve ARISS’den Peter Kofler, “School Contact Mentors” olarak atandı.  Mentorun görevi; görüşme yapacak olan yer istasyonu ile ARISS arasında iletişim ve koordinasyonu sağlamak, diğer yapılacak çalışma ve hazırlıklar için yol gösterici olmaktır. Bu konuda kendisi de kendisi de mentorluk görevini iyi bir şekilde yerine getirdi.

Ancak süreçte COVID-19 salgını gibi öngörülemeyen sorunlar baş gösterdi ve doğal olarak tüm planlama bundan etkilendi. ARISS tarafından gelen mesajlarda görüşmenin yeni planlamaya göre 28 Eylül – 04 Ekim 2020 tarihleri arasında yapılacağı bildirildi.

Bu arada görüşmelerle ilgili bir kaç hususa da değinmekte fayda var. ISS mürettebatı (astronot) ile yapılan görüşmelerde sorulacak sorular, daha önceden hazırlanıp ARISS`e bildirilmesi bir gerekliliktir. ISS’de soruları cevaplayacak olan astronot, ona yollanan sorulara göre cevaplarını görüşme öncesinden hazırlamaktadır. Burada kritik olan konu soru ve cevapların önceden hazırlanması değil, zamanlamadır.

ISS yörünge izinde yaklaşık 20.000km/saat hızla ilerlemektedir. Kabaca “ufuktan-ufuğa” şeklinde adlandırılabilecek geçiş -ve doğal olarak haberleşme süresi de- yaklaşık 10-12 dakikadır. Bu süreyi iyi değerlendirmek adına ISS ile mümkün olan en düşük yükseliş açısından itibaren bağlantı kurmak gerekmektedir. Bu sebepten dolayı randevu günü ufukaçısı özellikle şehir çindeyseniz antenin yeri ve konumu da ayrıca önem kazanmaktadır. Provalarda süre-soru sayısını senkronize edilmesi amacıyla öğrencilerle bir çok testler yapıldı.

28 Eylül 2020’de yapacağımız çalışmaya birkaç gün kala bu kez de ISS gövdesinde hava kaçağına neden olan bir delik olduğu ve onarım işlemleri yapıldığı ortaya çıktı. Bir kez daha görüşmeler ileri bir tarihe ertelendi.

Bundan sonraki gelişmeler ise öncekilere nazaran oldukça hızlı gelişti. 11 Aralık 2020 günü görüşme yapabileceğimize dair onay bilgisi ulaştı. Ancak 07 Aralık 2020’de bu tarih revize edilerek tekrar 09 Aralık 2020 tarihine çekildi. Tüm istemdışı ertelemelere rağmen nihayetinde 09 Aralık 2020’de görüşme başarı ile gerçekleştirildi.

Yapılacak olan bir çalışma var ve bu tür tarih ertelemeleri her çalışmada görülen rutin faaliyetler gibi görünebilir. Ancak bu ertelemeler ve ardı ardına yapılan tarih değişiklikleri Meteoroloji Genel Müdürlüğü ile birlikte ve Milli Eğitim Bakanlığı okulları ile birlikte tüm sürecin yeniden koordine edilerek düzenlenmesi nedeniyle oldukça stresli bir süreç olarak geçtiğini ifade etmek isteriz.

Bu görüşmede bazı ilkler de yaşandı ki; bu çalışma Türkiye’den planlı ve ilk doğrudan online olarak yapılan bağlantı oldu.

Normal şartlarda bu tür planlı ISS-okul haberleşmelerinde; izinler alınır, zaman ve konum belirlenir, öğrenciler fiziki olarak katılım sağlar, amatör radyo istasyonu (ve yedek sistem) belirtildiği şekilde kurulur, ardından da haberleşme gerçekleştirilmektedir. Ancak yaşanan pandemi nedeniyle bu konularda da bir çok değişiklik yapıldı. Örneğin;

– Evlerindeki öğrencilerin; görüntü ve sesi Zoom uygulaması ile İnternet üzerinden Ankara/Beştepe‘de bulunan Tarım ve Orman Bakanlığı Acil Durum Merkezi‘ndeki protokol salonuna aktarıldı. Zoom çağrı yönetimi/kontrolü yine bu salonundan gerçekleştirildi.

– ISS görüşme sistemi (tüm telsiz ve anten sistemi) Ankara/Keçiören‘de Meteoroloji Genel Müdürlüğü binasında konuşlandırıldı.

– Öğrencinin konuşmaya başlaması için ilk “On-Air” komutu Zoom üzerinden yollandı. Dinleme durumunda telsiz sisteminden alınan ses, yine Zoom üzerinden protokol salonuna ve katılımcı öğrencilere aktarıldı.

Bu karışık alt yapıyı hazırlamak, test etmek, sorunsuz çalıştığını görmek için son ana kadar tekrarlı provalar ile denendi. ISS ile irtibat kurulmadan önce Bakanlık, Genel Müdürlük ve TAMSAT personeli arasında protokol konuşmaları yapıldı.

Görüşme zamanına gelindiğinde ISS ufukta “0” derecenin biraz üzerinde iken operatörümüz Yıldırım SARA ön çağrı yapmaya başladı. ISS yaklaşık 3 derece yükselişe ulaştığında Astronot Victor Glover`in çağrımıza cevap vermesi ile herkesin yüzünde bir tesebbüm oluştu.

Görüşme planlandığı gibi başladı, Sayın Bakanımızın Astronot Glover ile yaptığı konuşmanın ardından öğrenciler sorularını sormaya başladılar, ISS alçalmaya ufukta başladığı anda, doppler ayarlarını yapan uygulamadan kaynaklanan bir problem nedeni ile arzu ettiğimiz kadar uzun süren bir görüşme yapılamamış olsa da, iyi  niyet dileklerimiz ISS’e iletilerek görüşme sonlandırıldı.

Görüşme, ARISS tarafından başarılı görüşmeler kategorisine alındı. Bu bağlamda, ilk kez ülkemizden ISS ile planlı olarak yapılan doğrudan bağlantı etkinliği de başarı ile tamamlanmış oldu. Geleceğimiz olan gençlerimizin uzay ve uzay çalışmaları konusuna ilgi duymaya başlamaları ve bu konuda bilgilenmeleri, TAMSAT olarak en büyük mutluluk kaynağımızdır.

Bu sistemi hazırlarken bize destek olan tüm TAMSAT üyelerimize,

Bizlere her türlü imkan ve desteği sağlayan; en başta, Tarım ve Orman Bakanımız Sayın Dr. Bekir PAKDEMİRLİ olmak üzere,

  • Meteoroloji Genel Müdürü Sayın Volkan Mutlu COŞKUN‘a,
  • Meteoroloji Genel Müdür Yardımcısı Sayın Erol AYDIN‘a,
  • Dış İlişkiler Dairesi Başkanı Sayın Murat ALTINYOLLAR‘a,
  • Tahminler Daire Başkanı Sayın Tayfun DALKILIÇ‘a,
  • Uzaktan Algılama Şube Müdürü Sayın Dr. Kurtuluş ÖZTÜK‘e,

Ayrıca sponsor olan;

  • Matek Elektronik‘e,
  • Amphenol RF‘e,
  • Times Microwave‘ye,
  • Mini Circuits‘e,
  • Rode&Schwarz‘a,
  • Würth Elektronik‘e,
  • NPX‘e,
  • Analog Device‘ye,
  • Magnetron‘e,
  • SonneTech‘e

Not: Gerçekleştirilen haberleşme çalışması için hazırladığımız teknik alt yapıyı merak ediyor olabilirsiniz.  Konuyu “ISS haberleşme Yer İstasyonu” başlığında daha detaylı olarak hazırlanıp yakında sizlerle de paylaşılacak. Ancak yine de önceden bir fikir sahibi olabilmeniz adına, aşağıdaki blok diyagramı inceleyebilirsiniz. 

Beğen  12
Yazar

TAMSAT Yönetim Kurulu Başkanı. Radyo amatörü çağrı işareti TB2BCS.

Bir Cevap Yazın

E-posta hesabınız yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Yapılan Yorumlar ( 3 )