Radyoastronomi gökcisimlerini radyo dalga boylarında büyük çanak antenlerle ya da interferometre denen birçok çanağın daha geniş bir alanda birleştirilmesiyle gözlemleyen astronominin bir dalıdır. Bu dalga boyları toz ve gazi direk geçebildiği için optik astronomide karanlık görünen ya da görünmeyen gökcisimlerini rahatlıkla gösterebilir. Yıldız doğumları, yıldızlararası madde, aktif galaktik çekirdekler, galaksi merkezi vs gibi cisimleri araştırmak için ideal bir daldır.
Ders Planı: Jüpiter Radyo Dalgalarının Keşfi
Amaç: Öğrenciler bu etkinliğin sonunda bilimsel araştırmaları ve bunlara yol gösteren fikirleri tanımlayabilecek, alternatif açıklamaları ve modelleri tanıyabilecek, analiz edebilecekler.
Ulusal Standartlar:
1- Standart İçerik A: Bilimi Sorgulama
2- Standart İçerik G: Bilimin Tarihi ve Doğası
Sınıf Düzeyi: Uzay Bilimleri Dersi,Fizik
Sınıf: 8-12
Malzemeler:
1- Makale: Jüpiter’in Radyo Emisyonlarının Keşfi
2- Tartışma Soruları: Öğrenci Sayfası
Prosedür:
1- Vaat: Etkinliğe Giriş
A. Öğrencilerinize Jüpiter hakkında bildiklerini yazmalarını söyleyin.
B. Öğrencilerinize radyo dalgaları hakkında bildiklerini sorun.
2- Araştırma: Öğrencilerin makaleyi okumasını ve bazı gerekli yerlerde durdurarak tartışmalarını sağlayın.
3- Açıklama: Makaleyi okuduktan sonra onların tartışma sorularını bitirmelerini bekleyin.
4- Uzatma: Tartışma Soruları bitince ek olarak onların takıldığı kısımları tartışın.
Öğretmen Sayfası 1
A. Öğrencilerin Jüpiter Hakkında Biliyor Olabilecekleri Şeyler
- Jüpiter’de Dünya gibi bir gezegendir.
- Jüpiter’de Dünya gibi Güneş etrafında döner.
- Jüpiter Dünya’dan daha büyük ve sistemdeki en büyük gezegendir.
- Jüpiter’in uzaklığı Dünya’nın Güneş’e olan uzaklığından fazladır.
- Jüpiter tamamen bulutlarla çevrilidir.
- Jüpiter’in de uydusu, aslında çok sayıda uydusu vardır.
B. Öğrencilerin Radyo Dalgaları Hakkında Biliyor Olabilecekleri Şeyler
- Radyo dalgalarını yakalamak için bir alıcı gerekir.
- Radyo dalgaları ışık gibi elektromanyetik dalgalardır fakat daha değişik bir frekansa sahiptirler.
- Radyo istasyonları çok uzak mesafedeki bir radyo alıcısının yakalayabileceği tipte radyo dalgası gönderirler.
- Bazen dışarıda şimşek çaktığında radyodan yüksek sesler duyarsınız. Özellikle AM radyoyu dinliyorsanız.
- Radyo dalgaları uzayda çok uzun mesafeler kat edebilirler.
- Uydular radyo dalgaları kullanarak Dünya’ya sinyal gönderebilirler.
- Özel radyo alıcıları kullanarak radyo dalgaları sayesinde uzay hakkında bilgi edinebilirsiniz.
- Radyo dalgaları hızlandırılmış yüklerle iletilirler.
1. Mills Çaprazı radyo ışıması hangi doğrultudadır ?
Diktir.
2. Makaleye göre bilim adamları birden fazla radyo dalgası kaynağı belirledi mi ?
Evet.
3. Yakın nesnelerden gelmiş olduğundan bahsedilen radyo dalgası kaynağı türleri nelerdir?
Enerji hatları, otomobiller vb.
4. Jüpiter’in gökyüzündeki konumunu değiştirmesiyle bilim adamlarının elde ettiği radyo dalgası verileri arasındaki ilişki nedir?
Jüpiter’in konum değişikliğiyle radyo dalgası verilerinin şablon değişikliği birbiriyle uyuşuyor.
5. Jüpiter’in pozisyonu neden oynuyormuş gibi görünür?
Jüpiter de Dünya gibi Güneş’in etrafında dönme hareketi yapar, bu yüzden yıldızların hareketiyle karşılaştırınca pozisyonu oynar gibi görünür.
6. Bilim adamları yeni bir radyo dalgası kaynağı belirlerken kaynak olarak önce hangisini elemeleri gerekir?
Bilim adamları önce radyo dalgası bildikleri her şeyi elerler. Araba ve güç hatları gibi yakın ve yıldızlarla galaksiler gibi uzak nesneleri elerler.
7. Bilim adamları tahmin yapmak için verilerindeki şablonları nasıl kullanırlar ?
Bilim adamları verilerindeki şablonları doğada oluşan şablonlarla eşleştirmeye çalışırlar. Bir emisyon duydukları zaman Jüpiter’in gökyüzünde belirdiği anlamına gelir.
8. Jüpiter’in radyo sinyali yaydığını keşfeden bilim adamları ne yaptı ?
Keşiflerini diğer bilim adamlarına sundular.
9. Bilim adamlarının yaptığı bu keşfi diğer bilim adamlarıyla paylaşmalarının önemi sence nedir ?
Farklı görüş açıları olan bilim adamlarının hepsi bir probleme odaklanırsa daha çok keşif yapılabilir.
10. Tanımlayamadığın bir ses duyarsan ne olduğunu çıkarmak için ne yaparsın?
Bilimsel yöntemleri takip ederim.
11. Bilim adamlarının Jüpiter’den gelen radyo sinyallerini keşfetmek için takip ettikleri adımlar nelerdir ve senin takip edeceğin adımlarla ne kadar benzerler?
Öncelikle önceki araştırmalarından bilgi toplarlar sonra sırasıyla eleme ve yeni verilerle bilinmeyenleri toparlama yaparlar, hipotez oluşturup onu test ederler, son olarak da kararlarından emin olunca sonuçları doğrulamak için diğerleriyle paylaşırlar.
Radio JOVE Web: http://radiojove.gsfc.nasa.gov/
