Uzun zamandan beri fırlatılma işlemleri çeşitli nedenlerle geciken Türkiye’nin ilk yer gözlem uydusu RASAT’ın fırlatma işlemleri bugün (17 Ağustos 2011’de) sabah saatlerinde tamamlandı. Türkiye saati ile 10.12′de başlayan fırlatmadan sadece 969 saniye sonra RASAT uydumuz Dünya’dan 687 Km yükseklikteki hedef yörüngesine başarıyla yerleştirildi. Rusya Federasyonu’nda bulunan Yasny Fırlatma Üssü’nden uzaya gönderilen RASAT uydusunun yanı sıra 5 ülkenin (İngiltere, ABD, İtalya, Ukrayna, Nijerya) uyduları aynı taşıyıcı araç ile uzaya taşınarak yörüngeye yerleştirildi.
Fırlatma işleminde Dünya’nın en güçlü kıtalararası balistik füzelerinden biri olan SS-18’den uyarlanarak geliştirilen bir Dnepr fırlatma aracı kullanıldı. RASAT’ın da dahil olduğu fırlatma, Dnepr fırlatma aracının uydu taşımak için yaptığı 17’nci başarılı ticari fırlatma oldu. RASAT; Devlet Planlama Teşkilatı tarafından sağlanan kaynakla, TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü (TÜBİTAK UZAY) tarafından Türkiye’de tasarlanıp üretilen, tasarım, üretim ve test aşamalarının tamamı Türk mühendis ve teknisyenleri tarafından TÜBİTAK UZAY tesislerinde üretilen ilk yer gözlem uydusudur.
RASAT, ülke olarak uydu tasarlama, üretme, test etme ve işletme yeteneklerimizi göstermek, Türk mühendis ve teknisyenleri tarafından tasarlanarak üretilen yerli uzay ekipmanlarını uzayda test etmek ve optik uydu görüntüleri elde etmek amacıyla geliştirildi. RASAT’ın hem işlevsel hem de yapısal olarak fırlatmaya hazır olduğu, TÜBİTAK UZAY ve fırlatma aracı üreticisi firmanın tesislerinde yapılan testlerde 2010 yılında teyit edilmişti. Böylelikle, uydu teknolojilerindeki tasarım, üretim ve test yeteneklerimizin geliştirilmesi ve bu süreçte Türk mühendisler ve TÜBİTAK UZAY Enstitüsünün deneyim ve yetenek kazanması şeklindeki temel hedefe başarıyla ulaşıldı.
Rasat Uydusu Güncesinden…
15-16 Ağustos 2011 (Son Hazırlıklar)
Fırlatma için geri sayımın başladığı Salı gününde, ekip oldukça heyecanlı. Salı günü büyük bir toplantı yapılıyor, Dnepr programı hakkında sunumlar ve fırlatma firmasının tanıtımları yapılıyor.
Pazartesi günü sabahı fırlatma gününün ayrıntılarını konuşmak üzere son kez bir araya gelinmişti. Günün planı ayrıntılı şekilde paylaşıldıktan ve sorumluluklar belirlendikten sonra ekipler işlerine geri dönüyorlar.
10 Ağustos 2011
Başlığın elektriksel testleri yapılıyor ve başarı ile tamamlanıyor. Artık başlık fırlatılmak üzere hazırlanmış durumda.
9 Ağustos 2011 (Son Hazırlıklar)
Ve RASAT fırlatma aracına teslim ediliyor.
……
RASAT uydusunu, radyo amatörlerimiz için biraz daha yakından inceleyelim
RASAT Araştırma Uydusu, Türkiye’nin ve TÜBİTAK UZAY’ın BiLSAT uydusundan sonra sahip olacağı ikinci uzaktan algılama uydusudur. Yüksek çözünürlüklü optik görüntüleme sistemine ve Türk mühendislerce tasarlanıp geliştirilen yeni modüllere sahip olan RASAT, Türkiye’de tasarlanıp üretilen ilk yer gözlem uydusudur. Uydunun uçuş simülasyonu için buraya bakabilirsiniz.
RASAT Uydusu’nun Amaçları
– BiLSAT Projesi ile bir uydunun tasarımından yörüngede devreye alınmasına kadar geçen her evrede kazanılan bilgi ve beceriyi pekiştirmek,
– Güncel teknolojileri kullanarak uzay ortamına uygun sistemler geliştirmek ve uzayda başarıyla çalıştırarak bu sistemlere uçuş tarihçesi kazandırmak,
– Türkiye’nin uzaktan algılama alanında ihtiyaçlarına azami ölçüde cevap vermek,
– Türkiye’nin uzay teknolojileri için hali hazırda kullanılabilecek yeteneklerini belirleyip azami ölçüde kullanmak,
– Uydu teknolojileri konusunda yetişmiş insan gücünü arttırmak,
– Geliştirdiği kritik modüllerle Türk uzay sanayisinin ihtiyaçlarını karşılamak,
– TÜBİTAK UZAY’ın uzay amaçlı yeteneklerini Türkiye’ye ve Dünyaya kanıtlamaktır.
Uydunun Kullanım Alanları
1. Haritacılık
– 1/25.000 ölçekli haritaların oluşturulması ve güncellenmesi
– Sayısal yükseklik modeli ve ortofoto oluşturma
– Arazi kullanımını haritalama
– Kırsal kadastro
2. Afet İzleme
– Orman yangını izleme ve tahribinin haritalanması
– Su baskını haritalama ve tahmini
– Heyelan alanlarını haritalama
– Deprem sonrası yıkılmış binaların ve hasarın tespiti
– Afet yönetimi için güncel tematik verilerin oluşturulması
3. Çevre İzleme
– Orman tahribatının ve ormanlaşmanın izlenmesi
– Kıyılardaki değişimin izlenmesi
– Denizde petrol sızıntılarının belirlenmesi ve kirliliğin haritalanması
4. Şehircilik ve Planlama
– Kentsel gelişimin izlenmesi
– Kaçak yapılaşmanın tespiti
– 3 boyutlu simulasyon oluşturma
RASAT Teknik Özellikler
Kütle: 93 kg
Yörünge: 700 km’de dairesel, güneşe eşzamanlı
Yönelim kontrolü: 3 eksen kontrollü
Yörünge süresi: 98.8 dakika
Ekvator geçişi yerel zamanı: 10:30
Uzamsal çözünürlük:
Pankromatik:7.5 m
Çok bantlı:15 m
Tahmini ömür: 3 yıl
Tayfsal çözünürlük (μm): 0.42 – 0.73 (Pankromatik)
1. Bant: 0.42 – 0.55 (Mavi)
2. Bant: 0.55 – 0.58 (Yeşil)
3. Bant: 0.58 – 0.73 (Kırmızı)
Radyometrik çözünürlük: 8 bit
Zamansal çözünürlük: 4 gün
Şerit genişliği: 30 km
Faydalı yükler:
Optik faydalı yük: Stereoskopik görme özelliğine sahip Pushbroom görüntüleyiciden oluşmaktadır.
BiLGE: Spacewire veriyolu kullanabilen uçuş bilgisayarı.
GEZGiN-2: JPEG2000 algoritmaları ile yüksek hızda çok bantlı görüntü sıkıştırma ve şifreleme yapabilen yeni nesil görüntü işleme kartı.
X-Bant Verici Modülü: 100 Mb/s iletim hattına ve 7W çıkışa sahip iletişim sistemi.
TÜBİTAK UZAY Hakkında
TÜBİTAK UZAY; 1985 yılında, uzay teknolojileri, elektronik, bilgi teknolojileri ve ilgili alanlarda Ar-Ge projeleri yürütmek amacıyla kurulmuştur. 2006 yılında Enstitünün misyonu ve vizyonu yenilenerek, ismi “TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü, (TÜBİTAK UZAY)” olarak değiştirildi.
TÜBİTAK UZAY’ın faaliyet gösterdiği alanlar şunlardır:
Uzay Teknolojileri: Uydu sistemleri, uydu alt-sistemleri, uydu yer istasyonu alt sistemleri, uydu test ve entegrasyon sistemleri
Elektronik: Tümdevre tasarımı, iletişim sistemleri, elektronik sistem tasarımı, elektro-optik görev yükleri
Veri işleme: İşaret işleme, uzaktan algılama, örüntü tanıma, veri madenciliği, makine öğrenmesi.
Güç Elektroniği: Güç kalitesi, kompanzasyon sistemleri, elektrikli motor sürücüleri, anahtarlamalı güç kaynakları, yenilenebilir enerji
Güç Sistemleri: Elektrik üretim ve iletim sistemlerinin analizi, dağıtım otomasyonu konusunda strateji araştırma ve geliştirme, dağıtım sistemlerinde gözetimli denetim ve veri toplama (SCADA) sistemleri, dağıtım sistemlerinin planlanması, tasarımı ve işletilmesi için kriter belirleme.
TÜBİTAK UZAY; küçük uyduların tasarımı, üretimi ve test edilmesi alanındaki yeteneklerin geliştirilmesine ve uzay teknolojilerinde uluslararası işbirliğinin oluşturulmasına öncelik veriyor.
——
RASAT Uydu Projesinde emeği geçen herkesi TAMSAT derneği olarak tebrik ediyor ve gönülden destekliyoruz. Yolun açık olsun RASAT !
Önemli! Bu yazımızdaki bilgiler ve resimler için TÜBİTAK UZAY’dan izin alınmıştır. Lütfen alıntılarınızda yazı ile birlikte bağlantı ve kaynakları eklemeyi unutmayınız.
Kaynaklar:
http://rasat.uzay.tubitak.gov.tr/root/
http://rasat.uzay.tubitak.gov.tr/about/index.htm
http://rasat.uzay.tubitak.gov.tr/blog/
http://www.uzay.tubitak.gov.tr/tubitakUzay/tr/root/