Merhaba. İnovasyon, son yıllarda bilim ve teknoloji dünyasının en güncel sözcüklerinden biridir. Bu konu üzerinde yazmamın temel nedeni, TAMSAT-Bilim’in içinde bulunan İnovasyon grubunun bilgilenmesi ve diğer arkadaşlarımızın da inovasyonun önemini daha iyi anlamaları içindir. İnovasyon kelimesi ilk başta bize biraz yabancı gelebilir. Ancak bu kavramı öğrenince bizim için ne kadar önemli olduğunu daha anlayacağız. TAMSAT-Bilim içindeki tüm gruplar da sonraki çalışmalarında eminim ki bu konuya daha çok eğileceklerdir.
İnovasyon Nedir?
İnovasyon, Latince bir sözcük olan “innovatus“tan türemiştir. “Toplumsal, kültürel ve idari ortamda yeni yöntemlerin kullanılmaya başlanması” anlamındadır. Türk Dil Kurumu (TDK), inovasyon kavramını “yenileşim” adı altında kullanmaktadır. İnovasyon yeni fikirler ortaya çıkarmaksa, bu da bir yenileşimdir. Fakat anlamı tek bir sözcükle ifade edilemeyecek kadar geniştir. Bu nedenle, teknik bir kelime olarak İnovasyon şeklinde kullanılması daha yerinde olacaktır.
İnovasyon; farklı, düşünülmemiş, yeni fikirler geliştirmek ve bunları uygulamaya çalışmaktır. Bu fikirler, daha önce çözülmemiş sorunları çözmek veya daha önce karşılanamayan ihtiyaçlara cevap vermek amacıyla geliştirilebilir. Ya da zaten var olan pek çok ürün ve hizmeti daha güzel, daha kullanışlı, daha çok insanın işine yarayacak hale getirmeyi amaçlayabilir. Bu fikirlerin hayata geçirilmesi ve ortaya ürün, hizmet veya iş yapış yöntemlerinin çıkarılması, ardından bunların uygulanmaya başlanmasıyla inovasyon yapılmış olur.
İnovasyon, farklı bir kültür ve anlayış gerektirir, bu da geniş bir vizyona sahip, değişime ve gelişmeye açık bireylerle oluşturulabilir.
İnovasyon Neden Önemlidir?
İnovasyon özellikle son yıllarda inanılmaz bir önem kazanmıştır. Bu konu Avrupa için de önem arz ediyor ki; Avrupa Komisyonu 2009 yılını ‘ Yaratıcılık ve Yenilik Yılı’ olarak ilan etmiştir.
İnovasyon, günümüzde, devletlerin ekonomik durumunu bile etkileyebilecek dereceye gelmiştir. Bu nedenle, birçok ülke bu konuya kaynak ayırıp, yatırımlar yaparak özel önem vermektedir. Örneğin Finlandiya, yaklaşık 25 yıl önce bu çalışmalara başlayarak, son yılların rekabet gücü en yüksek ülkesi konumuna gelmiştir. IBM’in dünya çapında yürüttüğü ve raporu yeni yayımlanan araştırmada, 765 CEO, inovasyonun en önemli konu olduğunu söylemiştir. İnovasyon sayesinde birçok mucit iyi paralar kazanmış, iyi yerlere gelmişlerdir. Tabi bunlar inovasyona verilen değeri de göstermektedir. Ayrıca inovasyon hayatımızı kolaylaştıran, toplumları geliştirebilecek olan önemli kavramlardandır.
Ülkemizde de inovasyon’un daha iyi anlaşılması için ilköğretim programına “teknoloji tasarım” dersi konularak, çocukların ve gençlerin bu konuda aydınlatılması amaçlanmıştır. İş bu kadar önemliyken inovasyona ülkemizin de gereken her türlü desteği göstermesi gerekmektedir.
İnovasyon Süreci
Şimdi belki kimileriniz diyeceksiniz, ne süreci? İnovasyon eğer yeni fikirleri kapsıyorsa sürece ne gerek var? Özgür düşünüp bu tip şeylere gerek kalmadan fikrimi beyan edebilirim. Ama bu süreci bilmek veya kullanabilmek, akla gelen fikrin daha iyi daha faydalı ve daha farklı alanlarda kullanılıp daha iyi değerlendirilmesini sağlayabilir.
İnovasyon, sürekliliği olan her aşamasında geri beslemelerin olduğu bir süreçtir. İnovasyon döngüsü olarak adlandırılan bu süreç, aşağıdaki adımlardan oluşur. Bu adımları kısaca açıklamak istiyorum;
Fırsatların yakalanması
İnovasyon fikirleri üretmek için, sürekli olarak fırsatların belirlenmesi ve değerlendirilmesi gerekir. Bu fırsatlar, işletmedeki çalışanların inovasyon fikirlerinden, müşterilerin değişen gereksinimlerinden, rakiplerin çalışmalarından, yeni gelişen teknolojilerden kaynaklanıyor olabilir. Ya da, yurt içi veya yurt dışında herhangi bir kuruluş veya kişi tarafından yapılan bir araştırma-geliştirme (AR-GE) çalışmasının sonuçları veya yeni bir düzenlemeye, kanuna, standarda uyma zorunluluğu inovasyon fırsatlarını doğurabilir.
Stratejik seçimin yapılması
Fırsatlar arasından stratejik açıdan en önemli olan seçimin yapılması gerekir. Asıl başarı, en büyük rekabet avantajını sunan fırsatı seçip inovasyona dönüştürebilmektir.
Gerekli bilginin edinilmesi
İhtiyaç duyulan kaynaklar ayrılır, inovasyon için gerekli bilgiler bir araya getirilir. Yazılı ve yazılı olmayan tüm bilgilere ulaşmak önemlidir. İnovasyon faaliyetinin yürütüleceği konuda yetkin, yerli veya yabancı bir uzmanı işe almak veya danışman olarak çalıştırmak, yurt içi veya dışı üniversite veya AR-GE kurumlarından hizmet almak yazılı olmayan bilgilere ulaşmanın yollarındandır. Hangi yol seçilirse seçilsin, edinilen bilgilerin işletme tarafından özümsenmesi ve mümkün olduğunca yazılı hale getirilmesi, işletmenin yetkinliğinin ve rekabet avantajının sürdürülmesi açısından önemlidir.
Çözümün geliştirilmesi ve ticarileşme
İnovasyon projesi için altyapı tamamlandıktan sonra, sıra uygulamaya gelir. Bu aşamada ürün, hizmet veya süreç son halini alana kadar çalışmalar sürdürülür. Geliştirme çalışmaları, ürünün, hizmetin pazarlanması ve sürecin ticari kullanımı ile devam eder.
Öğrenme
Bu aşama, diğer tüm aşamalardaki başarı ve başarısızlıkların değerlendirilmesine, gerekli bilgilerin üretilmesine ve bunların inovasyon sürecinde kullanılmasına olanak sağlar. “öğrenme” nin etkisi diğer tüm aşamalara yansıdığından inovasyonun sürekliliği, dolayısıyla işletmenin rekabet gücünün sürekliliği açısından büyük önem taşır.
İnovasyon Örnekleri
Bu konunun daha iyi anlaşılması için sanırım örneklerle pekiştirilmesi gerekir. Bu bölümde inovasyona çeşitli basit örnekler vermeye çalışacağım. Örneğin bir firma, bir işyeri, bir kurum vs. yıkandığında buruşmayan, dolayısıyla da ütü gerektirmeyen kumaş geliştirip, üretir ve satarsa inovasyon yapmış olur. Bir firmanın diğer firmadan daha iyi patatesler geliştirmeye çalışması tohumları geliştirmesi de inovasyondur. Çocuklar için sağlıklı olan yiyeceklerin güzel, ilgi çekici paketlerde satılmasını sağlamakta bir inovasyondur. Aslında illaki firma vs. gibi yerlerden örnek vermek şart değildir. Çünkü biz hepimiz hiç fark etmeden bile inovasyon yapıyoruzdur belki de kimi zaman. Nasıl mı? Mesela ağlayan bir bebeği susturmak için yeni yöntemler bulmak, kullanırken zorlandığımız aletleri kolaylaştırmayı düşünmek de sonuçta inovasyondur. İnovasyon için, icatlar için dediğimiz gibi –ihtiyaç icatların anasıdır– sözünü kullanmak da bazen geçerli sayılabilir. Çünkü başlangıç noktamız, çözüm bekleyen sorunlar ya da ihtiyaçlarımızdır.
İnovasyon Buluş Mudur?
Şimdi bekli de aklınız da şöyle bir soru oluştu. “İnovasyon buluş mu demek yani?”
İnovasyon nasıl ki yenilenme sözcüğünün karşılayamayacağı bir anlam yükü taşıyorsa, bir buluş gibi anlaşılmaması da gerekli. Buluşların (icat) sonuçlarından yararlanabilir ancak asıl önemli olan ekonomik getirisi olan, henüz yapılmamış, bilinmeyen bir şeyleri yapmaktır. Bu nedenle de fikirler ve kavramlar önem kazanır. İnovasyonu buluştan ayıran en iyi örneklerden birisi Türk Teknoloji Vakfı tarafından verilmiştir. Aynen naklediyoruz.
“SINGER. Evet, tahmininizin aksine, Isaac SINGER, dikiş makinesini icat eden ve dolayısıyla adını veren kişi değildir. Dikiş makinesini 1846 yılında, Boston’lu bir mucit Elias HOWE icat etti. Ama icadını inovasyona dönüştürmeyi beceremeyen Howe, hem icat ettiği makineye adını verme hem de bundan milyarlarca dolar kazanma şansını kaybetti. Bu işi başaran Singer, dünyanın her tarafında dikiş makinesi denince akla gelen marka ve isim oldu. Singer’in bunu nasıl yaptığı da sanayicilerimiz için önemli bir ipucu: Howe’un dikiş makinesi için aldığı patentten yararlanarak.
İnovasyon için patentler büyük ipuçları içerir. Sürekli yeni ürün ve üretim yönetim geliştirerek rekabet gücünü korumak hedefindeki girişimcilerin, kendi alanlarındaki patentleri izlemeleri ve incelemeleri büyük yarar sağlar. İcatlar ve patentler, inovasyon için büyük fırsatlar içerir, ama girişimciden beklenen icat yapması değil, inovasyon yapmasıdır. Çünkü ancak o zaman pazar payını ve karlılığını artırıp rekabet gücünü yükseltebilir”
Bir Kitap Önerisi
Ben size kendimin de okuduğu bir buluş kitabını önermek istiyorum. Adı ‘Buluş Nasıl Yapılır?’ yazarı B. Edward SHLESINGER. Bu kitabın yazılış amacı sanırım yazarında kitabında bahsettiği gibi her insanda mucit olma potansiyelini gördüğü için yazılmış. Bu kitabı, TÜBİTAK’ın yayınlarından bulabilirsiniz. Kitap içinde bulunan birçok fikir ile buluş yapmayı tetikleyebilir kimileri için.
Gelişme yolunda başarıyla ilerleyebilmek için, inovasyonun öneminin herkes tarafından anlaşılmasından başka çaremiz yok.
Yazımı burada sonlandırıyorum. Umarım inovasyon hakkında az da olsa biraz bir şeyler öğrenebilmişizdir. İnovasyon dünyası aslında büyük bir dünya ama en azından biraz bilgimiz olduysa ne mutlu bana. Yazımı okuyan herkese teşekkürler. Bir başka yazıda buluşmak dileğiyle. Esen kalın.
Kaynaklar
http://tr.wikipedia.org
http://www.turkbilim.org/
http://www.inovasyondunyasi.com (en son haber için)
http://www.focusinnovation.net/Innovation.aspx
http://www.avrupa.info.tr/
MEB İlköğretim teknoloji ve tasarım dersi öğretim programı klavuzu (2010)
Berkay AKGÜL
TAMSAT-Bilim
Benim çok işime yaradı, teşekkürler.