Merhaba. Sizlerle de paylaştığım 2 metre Moxon antenin ile araştırma yaparken dünyanın değişik yerlerindeki amatörlerin bu anteni 80 metreden 1,8 GHz’e kadar yapıp büyük bir başarı ile kullandıklarını görmüştüm. Sanırım 2 metre tipinin sonuçları beni çok etkilemiş olmalı ki iki ay önce iyi bir 20 metre antenine ihtiyacım olduğunu görünce aklıma ilk gelen anten Moxon oldu. Bir süre düşündükten sonra telden yapmayı planladığım bu anteni nasıl gerçekleştireceğime karar verdim. Geometrik olarak bir dikdörtgen olan antenin kısa olan kenarlarında sert tahta çubuklar tarafından desteklenmiş plastik boru kullanmayı elementleri ise (#12) diye anılan üzeri yalıtımlı telden gerçekleştirmeyi planladım.
Anteni plana göre hazırlamak ve bağlamak yalnızca iki saatimi aldı.
Yazının sonundaki yapım bölümünde üstteki planı kısımlara ayrılmış olarak bulacaksınız.
14 MHz’teki haberleşmede hedef olarak Türkiye ve Afrika’yı planladığım için bu anteni bulunduğum yerden pusula yönüne göre 50 dereceye bakacak şekilde iki ağaç arasına kurmam gerekiyordu. Ağaçların üzerine gerekli ipleri atıp anteni germek anteni yapmaktan çok daha uzun bir süremi aldı (tam iki hafta sonu).
Anteni çalışma yüksekliğine gerip analiz aletine bağladığımda gördüğüm sonuç beni gerçekten çok şaşırttı. Anten tüm hesapları yapmış olduğum 14.200 MHz. yerine 13.350 MHz’de 1:1.1 SWR gösteriyordu. Anteni aşağıya indirip tüm boyutları tekrar kontrol ettim. Tüm hesaplar ve anten boyutları doğru idi. Ama yine de anten istediğim frekansta çalışmıyordu.
Hatamın ne olduğunu tahmin ediyordum ama tüm anteni yeni baştan yapmadan tahminimin doğru olduğunu kendime ispatlamam gerekiyordu. Aklıma takılan sorun ise anten teli olarak kullandığım ve üzerinde yalıtım olan telin akışkanlık (velocity) faktörünü göz önüne almamamdı.
Eğer kendinize telden bir 2 metre anteni yapıp çalıştırdıktan sonra bir plastik boruya koyup hava şartlarına karşı dayanıklı bir anten yapmaya çalıştı iseniz bu sorunla karşılaşmışsınızdır. Anteniniz 2 metrenin altında bir noktada 1,1 SWR göstermeye başlamıştır. Benim de şüphelendiğim fizik olayı bu idi.
Kullandığım telden iki tane 19 inç boyunda parça kestim. Birinin üzerindeki izolasyonu sıyırarak elde ettiğim çubuğun rezonans noktasını “MFJ–259” anten analizörü ile kontrol ettim 145,3 MHz’de rezonansa geldiğini izlemledim.
Ayni uzunluktaki üzeri yalıtım kaplı tel parçasını ayni cihazla test ettiğimde sonuç 138,03 MHz. idi. Yani çıplak tel ile izolasyonlu tel arasında 0.95 oranında bir farklılık vardı.
Bu rakam bana kullandığım telin akışkanlık faktörünü veriyordu. Ayni rakamı kullanarak yaptığım 20 metre antenin frekansını tekrar hesapladım (F=14.2 * 0.95), (F=13.49 13.350)’ye çok yakin bir sonuç olduğundan sorunun gerçekten akışkanlık sorunu olduğunu kanıtlamış oluyordum.
Önümde iki çözüm vardı anteni gerdiğim yan taşıyıcıyı değiştirip izolasyonlu kabloları (0.95) oranında kısaltıp bu anteni yeniden yapmak ya da kullandığım teli değiştirip yan taşıyıcıları ayni bırakmak. Elimde çıplak anten teli olduğu için ikici çözümü uygulamaya karar verdim.
Yeni yaptığım anteni ağaçların üzerine çekip anten analizörüne bağladığımda antenin 14.030 MHz’de 1,1 SWR’a sahip olduğu ve anten empedansının (56) Ohm rezistif olduğunu gördüm.
Sıra gerçek teste gelmişti. Bu antenle acaba Türkiye ile konuşabilecek miydim?EchoLink üzerinden Türkiye’deki arkadaşlara 14.265’de çalışacağımı haber verdim. Amplifikatörün çıkışını (200) Watt’a ayarlayıp (14.265) kHz’te çağırı yapmaya başladım. İlk çağırıma Türkiye’den TA2DQ cevap verdi, beni 55 duyuyordu ve bende kendisini 55 duyuyordum. Bu arda EchoLink üzerinden bir başka arkadaşın “ben sizi (57) duyuyorum” dediğini duydum. Bu kişi 100 Watt ile çıkış yaptığını ve elindeki antenin ise kendi yapımı bir vertical olduğunu bana anlattı.
Kendisi ile yaptığımız QSO 57/59 raporla bitince biraz (20) metrede dolaşıp başka QSO’lar denemeye karar verdim. Ve gücümü (300) Watt’a çıkartıp değişik frekanslarda anteni denemeye başladım.
Alttaki tablo Moxon’un ile ilk günün sonuçları.
|
İstasyon |
RST Yollama |
RST Alış |
Operatör |
Not |
|
DL9EJ |
59 |
59 |
Chris |
|
|
F4TTR |
59 |
59 |
Terry |
|
|
OK1FZM |
59 |
59 |
Martin |
|
|
5B4AIF |
57 |
57 |
Norman |
Pile-Up – Kıbrıs |
|
TA1CM |
59+ |
59 |
Mehmet |
|
|
S57RTH |
57 |
59 |
Tom |
|
|
SM1ALH |
59 |
59 |
Eric |
Pile-Up |
|
ER1QQ |
59 |
59 |
Boris |
Pile-Up |
|
OS8A |
57 |
57 |
Dider |
|
|
EI0CL |
59 |
57 |
Mike |
Pile-Up |
|
T96C |
59 |
57 |
Zoran |
Son olarak anteni yaparken dikkat etmemiz gereken noktalara bir defa daha göz atalım;
1. Çıplak tel kullanın. Üzerinde yalıtım olan teller akışkanlık faktöründen dolayı farklı frekanslara kaymanıza neden olacaktır.
2. Tel kalınlığına göre verilen anten boyutlarına yarım cm toleransla uymaya çalışın.
3. Anteni Moxon formunda havada tutabilecek mekanik yapıya çok dikkat edin. Eğer plastik boru kullanıyor iseniz mutlaka sert tahtadan çubuklarla boru yapısını destekleyin yapıdaki küçük değişiklikler anteninizi etkilemeyecektir.
4. Anteni haberleşme yapmayı planladığınız yöne dikkatlice yerleştirin. Bu anten arka yüzeyinden gelen sinyalleri bastıracaktır.
5. Anteni yüksek gerilim hatlarından elinizden geldiğince uzak bir noktaya koyun antenin yüksek gerilim tellerine dokunmasının hayati tehlike oluşturacağını hiçbir şekilde unutmayın. Bu anten telden oluştuğu için rüzgârda hareket edecektir bu olasılığı da düşünerek yüksek gerilimden (220 Volt dahil) uzaklarda olmasına dikkat ediniz.
6. Bu anten yerden en az (1/4) dalga boyu kadar yüksekte (5 Metre) ve yere paralel olmalıdır.
Antenin yapılışı ise oldukça kolay (1.5 cm X 3 cm.) kalınlığında ya da bu kalınlığa yakın (4) metrelik iki adet tahta parçası ile (4) mm den (9) mm’ye kadar yaklaşık (25) metre teliniz var ise bu anteni yapmaya koyulabilirsiniz.
Şekil-1’de benim plastik boru ile yaptığım yan çubukların tahta ile yapıldığında ön ya da arka elemanı oluşturacak tel parçalarını nasıl bağlayacağınızı göstermeye çalıştım. Anten kablosu tahtanın bir tarafından öteki tarafına geçerek 90 derecelik bir açı yapıyor ve tahta yüzeyine dokunarak biteceği yere kadar devam ediyor. Bitme noktasında ise tekrar bir delikten geçerek kendi üzerine halka seklinde bağlanılıyor. Bu bağlanma noktası mutlaka lehimle sağlam bir şekilde sabitlenmelidir.
şekil 1
Şekil-2 ise antenin genel yapısını göstermekte ön taraftan beslenilen antenimizin sürücü elemanı Şekil-3’te de gösterildiği gibi iki adet “L” şeklinde kesilmiş tel parçasından oluşmakta antenin yansıtıcı elemanı ise büyük bir “C” harfini andırıyor.
şekil 2
Şekil-3
Tel kalınlıklarına göre boyutlar
|
4mm |
5mm |
6mm |
7 mm |
8 mm |
9 mm |
|
|
A |
7.43 metre |
7.43 metre |
7.42 Metre |
7.42 Metre |
7.41 metre |
7.41 metre |
|
B |
1.11 metre |
1.10 metre |
1.09 metre |
1.08 metre |
1.08 metre |
1.07 metre |
|
C |
0.21 metre |
0.22 metre |
0.23 metre |
0.23 metre |
0.24 metre |
0.25 metre |
|
D |
1.39 metre |
1.39 metre |
1.39 metre |
1.39 metre |
1.40 metre |
1.40 metre |
Alttaki resimlerde antenin EZNEC grafiklerini görebilirsiniz.
Eğer anteni verdiğim değerlere sadık kalarak yapmışsanız anten 14 MHz. bandında 1:1.1 ile 1:1.4 arasında bir SWR gösterecektir. Anteni koaks kabloya bağladığınız noktada 1:1 bal-un kullanın böylece koaks kablonun radyasyonu yaymasını engellemiş olursunuz.
Türkiye’den Amerika Birleşik Devletlerini hedefleyen bir anten istiyorsanız anteninizin ön yüzünün 290 derece ile 330 derece arasındaki bir yöne bakmasını sağlayınız.
20 Metrede görüşmek dileği ile sağlıcakla kalın.
