Bir çok konferansımda dile getirmişimdir. Yeryüzünde 160’dan fazla krater bulunmuştur ama ülkemizde bir tane dahi yoktur, bu konuda üniversitelerimizde çalışma da pek bulunmamaktadır. İlköğretim okullarında daha çok da kolejlerde çocukların eline birer mıknatıs vererek dere yataklarında gökten gelen taşlar bulunur ve öğrencilere bunlar uzun uzun anlatılır. Ama geniş çaplı bir araştırma yoktur. Gazetelerde okuruz Fethiye’ye göktaşı düştü diye, ama gidip de inceleyen oldu mu bilmiyorum.
Rüzgarın Meteor İzini Bozması: Üst atmosferdeki güçlü rüzgarlar, meteorların atmosferde oluşturduğu iyon izini bozar, böylece radyo sinyallerini ayna gibi yansıtan bu yapının bozulması ile kırık aynadan yansıma gibi bir durum ortaya çıkar. Böylece; meteor izi üzerinde birden çok yansıma noktası ortaya çıkabilir (kırık bir aynada görülen görüntüyü düşünün). Radyo dalgaları farklı noktalardan yansıyarak girişim yapabilir. Yansıma noktalarının, rüzgar nedeniyle sabit olmamasından dolayı da alınan sinyal gücünde hızlı osilasyonlar gözlenir.
Değerli okuyucumuz! Yayınlanan konulardan sonra bizlere gelen bir çok e-postada; bazen birbirine benzer, bazen farklı, bazen de ileride yayınlanacak bölümler hakkında sorular içerdiği gözlenmektedir. Bunlar, her ne kadar şimdiye kadar nezaketen tek tek cevaplanmış olsa da, sizlerden ricamız; yayınlanan bölümlerle ilgili sormak istediğiniz soruları her bölümün altında bulunan yorum bölümünü kullanarak sormanızdır. Böylelikle aynı soruyu merak eden diğer okuyucularımız da bu soruların cevaplarına kolayca ulaşabileceklerdir. Soru ve ifadelerinizin Türkçe kurallarına uygun ve anlaşılır olması, size en doğru cevabın verilebilmesi için önem arz etmektedir. Yeni konu için lütfen yazının devamını okuyunuz.
Meteorların radyo sinyalleri aracılığı ile gözlemleri, onları sürekli gözlemek için ideal bir tekniktir. Meteorların atmosfere hızla girişinde hava sürtünmesinden meydana gelen yanma anı (meteor izi); havada bulunan atom ve molekülleri iyonize ettiği için bu uzak vericilerden gelen radyo dalgalarını tekrar dünyaya geri yansıtabilir. Böylece bir meteor atmosfere girdiğinde; bazen gözlem alanından çok daha uzaklarda (500-2.000 Km.) yayın yapan radyo istasyonlarından aynı frekansta sinyal alınabilmesi mümkün olmaktadır. Bu teknik, günümüzde gittikçe artan bir ilgi ile amatör astronomlar arasındaki popülerliğini de arttırmaktadır.
Radyo astronomi konusunda TAMSAT‘a ulaşan bilgi talep istatistiklerinde; en çok merak edilen konulardan biri olarak “meteor radyo gözlem” ilk sırada yer almaktadır. Mesajların bir çoğunda bu konuda yeterli Türkçe kaynak bulunmaması ve amatör anlamda örnek çalışma yapılmamış olması özellikle eleştirilmiştir. TAMSAT olarak bu konunun teknik boyutuna girmeden önce, bu konuda teorik bilgilerin verilmesinin daha uygun olduğunu düşündük. Bu amaçla, değerli TAMSAT-Bilim okuyucuları için 1988 yılında kurulan ve şu an 250’en fazla üyesi bulunan Uluslararası Meteor Organizasyonu “The International Meteor Organization” (IMO) ile iletişime geçtik.
4.5 milyar yıl önce güneş sistemi oluşurken ekvator yöresindeki diskte yoğunlaşma başlamış ve bunlar önce küçük kayalar halinde toplanmış daha sonra da birleşerek gezegenleri oluşturmuşlardır. Gezegenler oluşurken yaklaşık 3.9 milyar yıl önce bu kayaların gezegenlere çarparak buluşmaları sürecine bombardıman süreci denir. O zamanlar tüm gezegenlerin yüzeyleri Ay yüzeyi gibi delik deşikti. Ama bugün dünyamıza bakıyoruz Ay yüzeyi gibi değil. Nedeni de bombardıman sürecinden kalan kraterler şu anda dahi Ay yüzeyinde var iken yeryüzündeki atmosferik olaylar, rüzgar, yağmur, tektonik olaylar var olan tüm kraterleri örtmüştür.
Muhtemelen birçoğumuz göktaşları ve yapısını merak ediyoruz. Kimbilir belki de birgün onlardan birini bulduğumuzu hayal ediyoruzdur. İşte size fırsat! Portland State Üniversitesi’nin sitesinde tanımlamaya yönelik bir doküman çevirisi aşağıda duruyor. Birkaç hafta içinde diğer çevirileri de yayınlamayı umuyorum. Son çeviride size interaktif bir uygulama ilişimi vereceğim ki göktaşlarının yapısını ne kadar öğrendiğinizi test edebilesiniz. Göktaşı avcıları ve araştırmacılarına şimdiden başarılar diliyorum! Yapıları nedir, nasıl ve neye göre tanımlarız bunlardan başlayalım.
Meteo Scatter çalışması Dünya atmosferine giren çeşitli büyüklükteki göktaşlarının etrafında oluşan iyonize tabakadan yer kaynaklı sinyallerin yansıması ile yapılan bir çalışmadır. Bunun için çok teferruatlı bir donanım gerekmemekle birlikte, en basit yöntem bir FM radyo ile dinlenebilmesidir. TAMSAT olarak “Desteklenecek Çalışmalar” arasında yer alan bu uygulamalarla ilgili makale ve yapılacak çalışmaları, teorileri bu bölümde takip edebileceksiniz. Radyo amatörleri olarak pek tabi bu konuyu sadece basit bir FM alıcısı ile değil kullanmakta olduğumuz gelişmiş telsiz teknolojisi ile de ele alacağız.
Yorum