Amatörlüğe yeni başlayanlar için VHF bandı hem kullanım kolaylığı  olarak hemde bu bant için olan cihazların ucuzluğu açısından en cazip  olanı. Ama üzerinde 25-30 cm’lik anteni ile sokakta ya da arabada  dolaşırken çok iyi netice veren el cihazlarını evin içine soktuğunuzda birden bire büyük bir sessizlikle karşılaşırsınız. Betonarme evlerdeki duvar kalınlıkları, betonun içindeki inşaat demirleri, elektrik tesisatı ve etrafınızdaki cihazların ürettiği gürültüler sizi dış  dünyadan ayırıverir. Bunu aşabilmek için evin dışına, pencere önü ya da  balkon, en azından basit bir anten koymanız gerekir.

Böyle bir anten arabanızda kullandığınız mobil cihazı evde kullanmak istediğinizde de işinize görecektir. Bu yazı dizisinde üç değişik anten yapacağız… Bu hafta ilk olarak ARRL yıllığından alınma tüm yönlü çeyrek dalga çubuk anteni yapacağız. Haftaya RSGB sitesinde bulduğumuz 450 Ohm’luk anten iniş kablosundan yapılmış yine tüm yönlü bir Jpole Anten yapacağız. Daha sonrada WW2L ve W5SNS’nin denedikleri 180 derecelik bir Moxon anteni detaylarını koyacağız.

Önce çubuk anten ile başlayalım ve gerekli şeyleri sıralayalım;

Aletler:

1. 60W havya
2. Lehim
3. Geniş ağızlı tornavida (ağız kullanacağınız vida başlarına tam oturmalı)
4. Elektrikçi pensesi yâda kalın bakır kesebilecek bir yan keski (çubukları kesmek için)
5. Uzunluk ölçmek için metre
6. Kullandığınız somuna uyan bir anahtar, bizde bu 6mm idi
7. Mengene veya parçaları tutabilecek bir düzen
8. İnce eğe veya zımpara kâğıdı
9. Pirinç vidamızın çapında matkap ucu

Malzeme:

1. SO–259, iç yalıtımı plastik değil bakalit olmalı yoksa lehimlerken eriyebilir
2. Fosfor bronz kaynak teli, 5×50 cm ya da bu uzunlukları çıkartabileceğiniz başka bir boy
3. 4 adet 4mm pirinç vida ve somunu
4. 2cm uzunluğunda 2,5mm iç çapı olan pirinç boru (resimde görebilirsiniz)
5. 2.5 mm iç çaplı kablo pabucu (resimde görebilirsiniz)
6. 1/2 parmaklık elektrik borusu
7. 1/2 parmak buru için duvar kelepçesi
8. 3/4 parmak boru için vidalı hortum kelepçesi

Yukarıda yapacağımız antenin planını görüyorsunuz. Daha net ve detaylı görebilmek için resmin üzerine tıklayıp açılan penceredeki büyük planı işe başlamadan önce iyice inceleyin. Planın olduğu yazıda eleman uzunluklarını bulmak için verilen formül L=(75/F(MHz)) x 0,96. Buna göre merkez frekansımızı 145 MHz olarak aldığımızda uzunluk , (75/145) x 0,96 = 0,4965, yani yaklaşık 50 cm çıkıyor.

Önce fosfor bronz  tellerimizi 50 cm noktasından keselim. Toplam 5 adet 50 cm uzunluğunda tel elde ettikten sonra bu tellerin bir uçunda iki santimlik bir bölgeyi kolay lehim yapabilmek için hafifçe zımpara veya eğe ile temizleyelim ve bu uçları lehimle kaplayalım.

Mengenemize alttaki şekilde görüldüğü gibi ilk kablo pabucunu tutturalım.

İlk önce havya ile pabucu dışından ısıttıktan sonra içine lehimi sokun, erimeye başlayınca çok yavaşça iterek deliğin 1/3 ine kadar lehim ile doldurun. Burada dikkat edeceğiniz lehimi hızla itmemek çünkü bu arada lehimin kapattığı yerin altında hava boşluğu kalırsa ısınma artınca bu bir anda genişleyerek içerideki sıcak lehimi dışarı hızla fışkırtabilir.

Şimdi çubuklardan birini alarak hala havya ile sıcak tuttuğumuz pabucun içine dibe oturana kadar sokun ve delik tamamen lehim ile doluncaya kadar lehim ilave edin.

Lehim pabucun üstünü doldurunca yaklaşık 30 saniye çubuğu titretmeden tam ortada kalacak şekilde tutarak soğumasını bekleyin. Daha kısa süre içinde her ne kadar lehim dışından soğumuş görünse de çok yumuşak olacağından titretme ya da bırakmak lehim ile çubuk arasında boşluk yaratıp tutmayı zayıflatır. Aynı işlemi 4 radyal elemanı için tekrarladıktan sonra radyallarimizin bağlantı uçları alttaki resimde görünen şekilde olacak ve radyallerimizin boyuda yaklaşık 51,5 cm ye ulaşacaktır.

Sıra geldi orta çubuğumuzu yapmaya. Resme dikkatle bakarsanız SO–259 soketimiz, pirinç boru parçası ve telimizi göreceksiniz. Pirinç boruyu kullanmaktaki amaç soketin kablo bağlantı ucunun rüzgâr altında duran bir çubuğu taşıyacak kadar sağlam olmaması. Pirinç boru lehimlenen yüzeyi büyüterek rüzgar ve titreşime karşı direncin artmasını sağlar.

Sıra ile ilk önce soketin kablo ucunu hafifçe lehimleyip ardından pirinç borumuzun içini de hafifçe lehimliyoruz. Ardından pense ile pirinç boruyu soketin kablo bağlantısının üzerine ısıtırken geçiriyoruz. Böylece soketin kablo ucu pirinç borunun içine lehimlenmiş oluyor. Ardından anten telimizi pirinç boruyu havya ile ısıtırken içine sokup ardından lehim ile doldurup soğutuyoruz. Alttaki resim soğuduktan sonraki durumu gösteriyor.

Sıra geldi radyallerimizi takmaya. Bunun için önce pirinç vidalarımızı başları soketin altında kalacak şekilde dört delikten geçiriyoruz. Bunun için bazı hallerde soketin deliklerini genişletmemiz gerekebilir ve matkap ucumuzu bu iş için kullanabiliriz. Dikkat etmemiz gereken şey delik genişledikten sonra bile etrafında yeteri kadar metal payı kalması. Eğer genişletirken deliklerin dışa bakan taraflarındaki parça çok incelir ya da koparsa her ne kadar vida ile sıkıştırsak bile radyaller zamanla titreşimden dolayı vidaları gevşetip düşebilirler.

Ardından dört radyalimizi vidalara takıp somunları tornavida ve somun anahtarımızı kullanarak sıkıştıralım. Bunu yaparken radyallerin birbirlerine 90 derece açıda olmasına dikkat edeceğiz. Bu açıyı bulmak için anteni yaparken kullandığımız plastik bahçe masasının üzerindeki çizgileri kullandık.

Sonra bir arkadaşımızın aklına şemsiye deliğini açıp çubuğu oraya sokarak ayar yapmak geldi. Ne demişler, akıl akıldan üstündür, çok basit görünen bu yöntem 90 derece ayar işi daha kolaylaştırdı. Çünkü öbür türlü vida başlarına erişmek için anteni yan yatırmamız gerekiyor ve birini sıkarken ötekileri kaydırıyorduk.

Böylece sıra geldi ayar yapmaya.  1,5 metrelik bir RG-58 koaksiyal kablonun iki ucuna PL-259 konnektör bağladık ve kablonun bir ucunu da antenimizin altındaki SO-259 soketine taktık. Kadir, TA2IK, bu iş için MFJ–259 anten analiz aletini getirmişti ve kablomuzun diğer ucunuda bu aletin test soketine taktık.

Ölçümleri yapmak için binanın dışına çıktık çünkü kapalı yerlerde yapılan ölçümlerde tavan, betonun içinde kullanılan demir hasır, elektrik tesisatı gibi etkenlerle yapılan okumalar hatalı çıkıyor. Önce meraktan radyalleri 45 derece aşağı eğmeden önce antenimizin empedansını ölçtük ve 130 Ohm çıktı.

Ardından radyalleri yere doğru 45 derece büküp tekrar test ettik. Bu sefer empedans 50 Ohm ama antenin çalışma frekansı ise 130 MHz civarında çıktı. Çalışma frekansını yükseltmek için orta çubuk hizasından metre ile 50 cm ölçüp radyalleri uçlarından, ardından dip noktadan ölçerek dikey elemanımızı da 50 cm noktasından kestik.

Aldığımız sonuca göre antenimiz 145 MHz’de 50 Ohm’da 1:1.3 SWR gösteriyordu. Bu sefer antenin altına 50 cm’lik 1/2 parmak plastik elektrik borusu koyup biraz daha yükselterek tekrar ölçümlere baktık ve aynı neticeleri elde ettik.

Antenimiz beklediğimiz sonuçları verdiğine göre artık onu duvar ya da balkon demirine takılacak hale getirebiliriz. Önce antenimizi 50 cm lik borumuzun üzerine monte edeceğiz. Bunun için ilk defa borumuzun bir ucunu alttaki resimde görüldüğü gibi testere ile 2,5 cm derinliğinde çapraz kesmemiz gerekiyor. Ölçüm yaparken kullandığımız kablomuzu antenden ayırıp bir ucundaki konnektörü çıkarttıktan sonra borunun içinden geçireceğiz.

Kabloyu antenin altındaki konnektör plastik borunun içine ucu 2 mm dışarıda kalana kadar çekeceğiz. 3/4 parmaklık bir hortum kelepçesi ile resimde görüldüğü gibi boruyu tam konnektörün üst noktasından sıkacağız. Daha önce yaptığımız kesikler borunun sıkıldıkça daralıp konnektörün üzerine tam oturmasını sağlayacaktır. Ve artık antenimizi konnektörün üzerine takabiliriz.

Ardından kablomuzun borunun altından çıkan tarafı ile şekilde görüldüğü gibi borunun üzerine 6 tur sarıp sargı başı ve sonunu plastik kablo bağı ile sıkacağız. Bu bobini yapmamızdaki amaç her hangi bir nedenle antenin SWR’si artarsa antene giden gerilimin koaksiyal kablonun örgüsü üzerinden cihazınıza geri dönmesini önlemek.

Artık kablonun boşta kalan ucuna bir SO-259 takabiliriz.

Bu noktadan itibaren cihazınızla anteniniz arasındaki kablonun seçimi gelecektir ki bunda ana etken aradaki mesafe olacaktır. Eğer kablo ile cihazınızın arasındaki kablo boyu 3 metreyi geçmeyecekse antenden cihaza kadar RG-58 kullanabilirsiniz, ama uzunluk bunu aştığında RG-58 in kayıpları büyüyeceği için aradaki kablonun RG-6 olması kayıp miktarını çok aza indireceği için tavsiye edilir.

Burada ek olarak havanın neminin ve yağmur suyunun radyal ve antenin bağlantı noktalarını etkilememesi için bu noktaları sıcak marangoz tutkalı sıkarak izole ettik. Aslında ilk aklımıza gelen silikon kullanmak isede elimizde olmadığı için deneyemedik. Eğer siz silikon kullanırsanız bize neticesini bildirin lütfen. Ardından aynı sıcak tutkal ile radyal ve antenin uçlarınıda kapladık ki keskin olan uçlar anten ile çalışırken bir yerimize zarar vermesin.

Boruyu aldığımız yerde bulduğumuz duvara montaj parçalarını vida ile altta görüldüğü gibi bağlayarak antenimizi 1/2 parmak boru üzerine takılacak hale getirdik.

Ve antenimiz artık altta görüldüğü şekile geldi. Bu noktada antenimizi takmak istediğimiz yere göre boruyu kesip ya da şekillendirip kullanabiliriz.

Denemek isteyen herkese başarılar.