Menu

İyonosfer ve Katmanlar

İyonosfer biz radyo amatörleri içinde önemli bir katmandır. Çünkü HF (High Frequecy – Yüksek Frekans 0-30 MHz. arası) bandında radyo dalgalarını en iyi yansıtma özelline sahiptir. Hava moleküllerinin oldukça fazla biçimde iyonlaşmış olarak bulunduğu elektrik iletkenliğine sahip atmosferin yüksek tabakaları. Bu bölgenin alt sınıfı 800′inci km’den başlar üst sınıfıysa 400-800 Km’de biter, iyonosfer içinde X ışınları ve mor ötesi ışınların iyonlaşma etkisiyle oluşan elektrik yüklü parçacıklar tabaka ve katmanlar halinde bulunur, iyonosferde iyonlaşma miktarı günün değişik saatlerine ve mevsimlere göre farklılıklar gösterir.

Hava basıncının duyumsanmayacak kadar düşük olduğu bu katman radyo dalgalarını yansıtarak yeryüzünün aynı düzlemi üzerinde olmayan uzak bölgelerinde de dinlenmesini sağlar, iyonosferde olagelen fırtına ve değişiklikler radyo telsiz telefon yayınlarını yakından ilgilendirdiğinden bu katman sürekli elektronik aygıtlar yardımıyla gözlenerek yayınların karışması, bozulması önlenir.

İyonosfer

* Gaz moleküllerinin lutra vole ışınlarının etkisiyle parçalanarak iyonlarına ayrışması sonucunda açığa çıkan enerji sıcaklığın 200 santigrat derece aşamasında yol açar.* Atmosferdeki gazlar bu katmanda iyonlarına ayrılır.
* İyonosfer’in üst katına “Egzosfer” denir.
* Egzosfer’den sonra uzay boşluğu başlar.

Atmosferin elektromanyetik dalgaları yansıtacak miktarda iyonların ve serbest elektronların bulunduğu 70 km ile 500 Km lik kısmı. 2. Arz atmosferinin dış bir kuşağı. Güneşten veya yıldızlararası uzaydan gelen ışımalar, burada atmosfer gazlarının atom ve moleküllerini iyonlar veya elektrikle harekete getirir. İyonosferin yüksekliği zamana ve mevsime göre değişir fakat sınırının 25 ila 50 mil arasında olduğu kabul edilir. Işıma ve yansıtma özelliklerine göre çeşitli tabakalara ayrılır. Karakteristik bir olay, bazı radyo dalgalarını yansıtmasıdır. Bu katmanda gazlar iyon halinde bulunur. Bu yüzden radyo dalgaları çok iyi iletilir. Sıcaklık yüksektir, ancak gazlar çok seyrek olduğu için sıradan bir termometreyle ölçülen sıcaklık düşüktür.

İyonosferin Radyo Dalgalarını Yansıtması

Bir radyo dalgası iyonosfere ulaştığında, elektromanyetik dalganın elektrik alan birleşeni iyonosferdeki elektronları radyo frekansı ile aynı frekansta titreşime zorlar. Titreşim enerjisi, elektronların yeniden düzenlenmesini veya elektronların orjinal radyo frekansını tekrar oluşturmasını sağlar. İyonosferin çarpışma frekansı radyo frekansından düşük ve elektron yoğunluğu yeterli ise tam yansıma gerçekleşir.

Eğer gönderilen radyo dalgasının frekansı iyonosferin plazma frekansından büyük ise elektronlar yeterince hızlı dönüt veremez ve sinyal geri yansımaz.Bu durum aşağıdaki şekilde formülize edilir.

Formül

Burada N = cm3 teki elektron yoğunluğudur.

E Katmanı : 95-150 Km. arası.
D Katmanı: 75-95 Km. arası (Zayıf iyonizasyon, HF frekanslarını emer)

Kaynaklar: 

WikimediaBilim Teknik

Beğen  
Önceki Yazı
Yazar

TAMSAT Yönetim Kurulu İdari Başkan Yardımcısı. Çağrı İşareti: TA2IRU

Bir Cevap Yazın

E-posta hesabınız yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir